ur. w 1950 roku; piłkarz, napastnik o pseudonimie Jano; wychowanek Stali Radomsko, grał następnie w Czarnych Radomsko, Hala Łódź, Start Łódź (1967-1969), Zawisza Bydgoszcz (1970-1972), Ruch Chorzów (1972-1980 i 1982-1983), Seresien – Belgia (1980 – 1982), Polonia Bytom (1983-1986). W ekstraklasie rozegrał 9 sezonów, 229 meczy, zdobywając 74 gole. Trzykrotny Mistrz Polski z Ruchem Chorzów 1974, 1975 i 1979; zdobywca Pucharu Polski 1974, reprezentant Polski, srebrny medalista Igrzysk Olimpijskich w Montrealu w 1976 roku.
Zbigniew Bzdak
ur. 15 marca 1955 roku w Radomsku; fotografik, fotoreporter, podróżnik. W latach 1974-1979 studiował fizykę jądrową na Wydziale Elektrotechniki Górniczej i Hutniczej (obecnie Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki) Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Obecnie mieszka w Chicago i pracuje jako fotoreporter dla Chicago Tribune, jednego z najbardziej liczących się dzienników amerykańskich.Swoją działalność fotograficzną rozpoczął już jako student, pracując w Studenckiej Agencji Fotograficznej w AGH. Prowadził także galerię fotograficzną w Studenckim Centrum Kultury „Pod Jaszczurami”. W USA Zbigniew Bzdak rozpoczął karierę fotografa od prowadzenia działu fotograficznego w dzienniku Casper Star Tribune w Wyoming. Następnie podjął pracę jako fotograf w gazecie The Times w Munster w stanie Indiana. Wykładał także fotografię w Columbia College w Chicago. Jego prace były publikowane w wielu znaczących amerykańskich magazynach ilustrowanych oraz w czołowych dziennikach m. in.: National Geographic, The New Yorker, American Way, The New York Times, San Francisco Chronicle, Wall Street Journal, Chicago Tribune. Ma on także duży dorobek wydawniczy. Jest autorem przewodnika po Chicago (Chicago Guidebook) oraz albumu fotograficznego Living in Wyoming z tekstem Susan Anderson. Dokumentował dla dziennika Chicago Tribune m. in. wojnę w Iraku w 2004 roku, huragan Katrina w Nowym Orleanie w 2005 roku oraz kampanię wyborczą Baracka Obamy. W 2007 roku wędrował przez prowincję Sichuan w Chinach, szukając tematów do kolejnych publikacji. Jego prace były wielokrotnie nagradzane i wyróżniane. Otrzymał m. in. nagrodę specjalną Stowarzyszenia Dziennikarzy stanu Wyoming za serię esejów fotograficznych o Polsce (1990) oraz dwukrotnie przyznaną (1991 i 1994) prestiżową Communication Arts Award of Excellence. Zbigniew Bzdak jest autorem licznych wystaw indywidualnych oraz zbiorowych. Jest członkiem ekskluzywnego The Explorers Club w Nowym Jorku. Źródło: materiały AGHotwiera się w nowym oknie.
Mariusz Czerkawski
ur. 13 kwietnia 1972 r. w Radomsku; hokeista, grający na pozycji skrzydłowego w szwajcarskim klubie Rapperswil – Jana Lakers. Swoje pierwsze kroki na lodzie stawiał w znanym polskim klubie – GKS Tychy. Do NHL przebił się przez dobre występy w szwedzkiej lidze hokejowej. W 2000 r. zagrał w meczu gwiazd podczas NHL All-Stars Weekend w Toronto (Kanada). Zdobył punkt za asystę przy golu Miroslava Santana. Do kwietnia 2007 roku pełnił rolę doradcy PZHL. Olimpijczyk z Albertville 1992. Kariera zawodnicza: GKS Tychy, Boston Bruins (1994-1996) debiut – 9 kwietnia 1994 i (2006), Edmonton Oilers (1996-1997), New York Islanders (1997-2001 i 2003-2004), Montreal Canadiens (2002-2003), Djurgardens IF (Szwecja) (2004-2005), Toronto Maple Leafs (2005-2006), Boston Bruins (do końca sezonu 2005-2006), Rapperswil-Jona Lakers (2006).
Zbigniew Andrzej Dłubak
ur. 26 kwietnia 1921 roku w Radomsku; teoretyk sztuki, malarz, fotograf. W czasie okupacji hitlerowskiej więzień Auschwitz i Mathausen. Będąc więźniem organizował krótkie pokazy artystyczne. Po zakończeniu wojny współpracował z galeriami: Krzywe Koło, Współczesna, Mała Galeria, Labirynt, Zamek, Remont, Permafo, Foto-Medium – Art. Współzałożyciel Grupy 55 (1945). w latach 1953-1972 redaktor naczelny miesięcznika „Fotografia”, wykładowca Wyższej Szkoły Filmowej i Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi (1966-1975). Inicjator Seminarium Warszawskiego, grupy młodych artystów pracujących nad teorią sztuki (1975-1982). Od 1982 mieszkaniec Meudon pod Paryżem. W dorobku m.in. cykle obrazów (Wojna, Macierzyństwo, Amonity, Antropolity, Movens, Systemy) oraz cykle fotografii (Egzystencje, Gestykulacje). Laureat nagrody Prezesa Rady Ministrów I stopnia w 1979 r., odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III stopnia, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych. Zmarł 21 sierpnia 2005 roku.
Włodzimierz Doroszkiewicz
ur. 21 lipca 1941 w Radomsku; polski biolog, specjalizujący się w genetyce drobnoustrojów, mikrobiologii ogólnej; nauczyciel akademicki związany z Uniwersytetem Wrocławskim. W Radomsku spędził dzieciństwo oraz młodość. Po ukończeniu szkoły średniej w 1961 roku podjął studia biologiczne na Uniwersytecie Wrocławskim, które ukończył w 1966 roku magisterium. Bezpośrednio po ich ukończeniu został zatrudniony w Katedrze Mikrobiologii na Wydziale Nauk Przyrodniczych swojej macierzystej uczelni. W 1978 roku uzyskał stopień naukowy doktora nauk biologicznych na podstawie pracy pt. Struktura genetyczna czynnika R404. W 1998 roku otrzymał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk farmaceutycznych w zakresie farmacji o specjalności mikrobiologia na podstawie rozprawy nt. Mechanizm zmienności antygenowej pałeczek Shigella flexneri 1b. W 2000 roku został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Instytucie Mikrobiologii UWr, który powstał z przekształcenia dotychczasowej Katedry Mikrobiologii. W 2004 roku prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski nadał mu tytuł profesora nauk biologicznych. W tym samym czasie został profesorem zwyczajnym w Instytucie Genetyki i Mikrobiologii UWr. Na swojej macierzystej uczelni pełnił w latach 1996-1999 obowiązki kierownika Zakładu Mikrobiologii, a następnie przejął zwierzchnictwo nad nim. Za swoją działalność naukowo-dydaktyczną i organizacyjną był wielokrotnie nagradzany. Otrzymał m.in. nagrody rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki, Prezesa Urzędu Postępu Technicznego i Wdrożeń oraz Złoty Krzyż Zasługi w 1990 roku. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Genetycznego oraz Polskiej Akademii Nauk. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problematyki związanej z genetyką mikroorganizmów, mikrobiologią środowiska oraz mechanizmami odporności bakterii.
Feliks Fabiani
(1838 – 1904) nauczyciel, wychowawca, społecznik. Urodził się w Krzepicach koło Częstochowy w ubogiej rodzinie nauczycielskiej. Z racji pochodzenia mógł bezpłatnie pobierać naukę w szkole elementarnej, a później w czteroklasowej szkole powiatowej w Wieluniu. Następnie ukończył roczny Instytut Nauczycieli Elementarnych Warszawskiego Okręgu Szkolnego w Radzyminie. Ponieważ korzystał z nauki bezpłatnie, musiał również podjąć pracę jako nauczyciel w szkole elementarnej. Decyzją władz oświatowych został skierowany do Radomska. W dniu 29 maja 1862 roku otrzymał pozwolenie na prowadzenie w Radomsku dwuklasowej pensji męskiej rozbudowanej później do czteroklasowej. Zadaniem było przygotowanie uczniów do III klasy gimnazjum rządowego. Szkoła mieściła się początkowo przy ulicy Żabiej (Żeromskiego). Otwarcie szkoły zbiegło się z wybuchem powstania styczniowego. Fabiani, który miał brać udział w działaniach powstańczych, oczekiwał na wezwanie do walki w otwartym oknie swojego pokoju. Niestety dowiedział się o klęsce zrywu niepodległościowego. Chęć udziału w powstaniu przypłacił zdrowiem, ponieważ zachorował na zapalenie płuc. Uratowało to jego szkołę przed zamknięciem, gdyż mógł udowodnić, że w powstaniu udziału nie brał. Zaangażował w szkole jednego nauczyciela - swego kolegę szkolnego Ludwika Thylla – i razem uczyli. W szkole Fabianiego szybko rosła liczba uczniów i w 1901 roku była największa - 308 uczniów. Językiem wykładowym był rosyjski. Absolwenci posiadali dużą wiedzę ogólną z różnych dziedzin życia. Uczono takich przedmiotów jak: kaligrafia, rysunki i arytmetyka. W 1896 roku wprowadzono w godzinach wolnych od zajęć naukę introligatorstwa i stolarstwa. Działalność Fabianiego zaczęła popierać cała lokalna społeczność, widząc w jego wysiłkach szansę rozwoju dla swych dzieci. Zakupił on wówczas murowany dom z placem przy ulicy Długiej (Fabianiego) - rezydencję hrabiów Ostrowskich. Całą nieruchomość adaptował na szkołę z internatem i dobudował do hrabiowskiej rezydencji piętrowy budynek z oficyną. W 1862 roku Fabiani ożenił się w Warszawie z Filipiną Dębską. Żona dbała o czystość w szkole i internacie, codziennie gotowała obiady nie tylko dla męża i jedynego nauczyciela, ale i dla uczniów, którzy do szkoły wędrowali z dalekich wsi. W domu Fabianich przyjął się zwyczaj, że każdy głodny dostawał skromny posiłek. W porze obiadowej prawie każdego dnia schodziła się również biedota z całego miasta po posiłek. Niektórych uczniów Fabiani werbował z ulicy, przeważnie tych, którzy nie mieli właściwego zajęcia lub pochodzili z marginesu społecznego. Mieszkańcy miasta byli bardzo życzliwie ustosunkowani do Fabianiego, bo przejawiał zainteresowanie wszystkimi dziedzinami życia w mieście. Żył życiem rozwijającego się Radomska. Był jednym z założycieli Ochotniczej Straży Ogniowej w 1881 roku. Brał udział w życiu innych organizacji społecznych: TowarzystwA Pożyczkowo - Oszczędnościowego i Stowarzyszenia Spożywczego. Sprawował godność ławnika we władzach miejskich. Interesował się każdym publicznym przedsięwzięciem w Radomsku. Był w pełni tego słowa znaczeniu obywatelem, cenionym zarówno przez młodzież jak i dorosłych. W 1888 roku obchodzono jubileusz 25-lecia pracy jego szkoły. Zmarł 11 marca 1904 roku. Grób Feliksa Fabianiego znajduje się na Starym Cmentarzu w Radomsku.
Henryk Fajt "Garda"
(1912 - 1988) kompozytor, pedagog i nauczyciel. Ukończył gimnazjum handlowe w Radomsku. Uczył się gry na organach, fortepianie oraz śpiewu. Pracował w zespole muzycznym i teatrzyku w Radomsku, pełnił też funkcję tapera w niemym kinie. Występował w zawodowych zespołach muzycznych w Warszawie, Łodzi, Poznaniu i w Krakowie. W czasie II wojny światowej działał w konspiracyjnym Związku Walki Zbrojnej i kierował tam zespołem symfonicznym i prowadził lekcje śpiewu, ucząc głównie pieśni patriotycznych. W tym czasie współpracował z Czesławem Kałkusińskim komponując muzykę do jego utworów poetyckich. Prywatnie obaj panowie przyjaźnili się, a swoją współpracę kontynuowali również w późniejszym życiu. Po zakończeniu wojny objął posadę nauczyciela muzyki i śpiewu kolejno w Szkole Wychowawców Przedszkoli w Radomsku, w Liceum Pedagogicznym i II Liceum Ogólnokształcącym. W roku 1956 uzyskał w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Warszawie dyplom nauczyciela szkół średnich i zakładów kształcenia nauczycieli w zakresie muzyki i śpiewu. W tym samym roku objął kierownictwo Symfonicznej Orkiestry Międzyspółdzielnianej w Radomsku, która na początku lat 70-tych XX wieku była jedyną orkiestrą amatorską w Polsce. Fajt był szczególnie związany z Liceum Pedagogicznym w Radomsku, w którym przygotywywał uczniów do gry na akordeonie i fortepianie. Na lekcjach nauczał podopiecznych tylko oryginalnych wersji swoich utworów. Wśród wielu jego kompozycji wymienić należy: "Jedrusiową dolę", "Marsz lotników dywizjonu 303", "Radomszczański walc", "Marsz absolwentów Liceum Pedagogicznego", "Wrzosowiska", "Pieśń obozową". Jego muzyka w trudnych czasach dawała radość młodym z jej wykonywania a osobom starszym dodawała nadziei na lepszą przyszłość. Grób Henryka Fajta znajduje się na Starym Cmentarzu w Radomsku.
Piotr Gładki
Piotr Gładki urodził się 22 marca 1968 r. w Radomsku. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w 6. roku życia. Jako muzyk współpracował z najwybitniejszymi dyrygentami, m. in. D. Barenboim, D. Kitajenko, V. Geergiev, C. Abbado, V. Fedoseev, H. Stein, D. R. Davies, z którymi koncertował w najsławniejszych salach koncertowych świata. Współcześni kompozytorzy dedykują mu swoje utwory, które również z dużym powodzeniem prawykonuje (B. Sulzer, W. Steinmetz, I. Ingensand). Sercu dyrygenta najbliższa jest muzyka barokowa, a najlepiej prowadzi mu się orkiestry kameralne i symfoniczne. W muzycznym repertuarze Piotra Gładkiego znajdują się koncerty skrzypcowe, utwory koncertowe i sonaty, w zdecydowanej większości utwory dynastii Straussów, Lannera, Lehera i wielu innych mistrzów wiedeńskich. Wraz z zespołem „Solistów Wiedeńskich”, bardzo często koncertuje w Polsce, również w Radomsku. Chętnie angażuje się w akcje charytatywne na rzecz dzieci czy utalentowanej muzycznie młodzieży. Współpracuje m.in. z Fundacją Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Z. Religi w Zabrzu i Uniwersyteckim Szpitalem Dziecięcym w Krakowie-Prokocimiu.
Jakiś czas temu Piotr Gładki na strychu odnalazł zapomniane rękopisy. Okazało się, że są to zaginione dzieła wybitnego, radomszczańskiego kompozytora i pedagoga Henryka Fajta. Dla Piotra Gładkiego kompozytor ma szczególne znaczenie: - Moja rodzina od pokoleń związana jest z Henrykiem Fajtem – wyjaśnia muzyk. – Dziadek, Stanisław Migocki, pracował i tworzył z kompozytorem jeszcze przed II wojną światową. Moja matka, Jolanta Migocka, była jego uczennicą. A ja miałem zaszczyt wystąpić z Henrykiem Fajtem na jednej scenie, kiedy miałem zaledwie 7 lat – dodaje.
Piotr Gładki postanowił ocalić jego muzykę i tchnąć w nią nowe życie. Płyta została wydana w 2016 r. z okazji 750-lecia istnienia miasta Radomska. To pierwsze nagranie twórczości artysty, znanego głównie z działalności patriotycznej.
Utwory wykonali muzycy Wiener Solisten Orchester pod batutą Piotra Gładkiego. Aranżacją zajął się Dariusz Zboch, a nagraniem znakomity, polski inżynier dźwięku Andrzej Brzoska.
STEFAN GOSZCZYŃSKI
Ur. 14 kwietnia 1924 r. w Radomsku; harcerz, członek drużyny w Gimnazjum im.F.Fabianiego. W czasie II wojny światowej zdał mature na "tajnych kompletach". Od 1 marca 1942 r. członek Roju "Metal", a od 1 kwietnia 1943 r. członek drużyny "Cisy". W latach 1943 - 1945 nauczyciel nauk ścisłych podczas tajnego nauczania na Kielecczyźnie. Przebywając w majątku Ewy i Jacka Siemińskich zajął się produkcją - początkowo atramentów sympatycznych a następnie zapalników do butelek zapalających. W latach 1945 - 1950 studiował początkowo w Krakowie, później na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Od 1947 roku pracował na uczelni najpierw jako wolontariusz, a od 1948 roku jako asystent w Katedrze Chemii Organicznej Politechniki Śląskiej. W 1960 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych. W latach 1960 - 1961 był stypendystą British Council na Uniwersytecie Birmingham. W 1964 r. obronił pracę habilitacyjną i uzyskał tytuł docenta doktora habilitowanego. W Politechnice Poznańskiej pracował w latach 1968 - 1992 - najpierw jako docent, a od 1973 r. jako profesor. W latach 1977- 1981 sprawował funkcję Dziekana Wydziału Chemii. Był zastępcą przewodniczącego Komisji Nauk Chemicznych Oddziału Poznańskiego Polskiej Akademii Nauk. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi. W latach 70. i 80. XX wieku współpracował z przemysłem i Instytutem Metali Nieżelaznych w Gliwicach i Instytutem Badań Jądrowych w Warszawie. Zmarł 28 września 2009 r., pochowany w Poznaniu.
Jakiś czas temu Piotr Gładki na strychu odnalazł zapomniane rękopisy. Okazało się, że są to zaginione dzieła wybitnego, radomszczańskiego kompozytora i pedagoga Henryka Fajta. Dla Piotra Gładkiego kompozytor ma szczególne znaczenie: - Moja rodzina od pokoleń związana jest z Henrykiem Fajtem – wyjaśnia muzyk. – Dziadek, Stanisław Migocki, pracował i tworzył z kompozytorem jeszcze przed II wojną światową. Moja matka, Jolanta Migocka, była jego uczennicą. A ja miałem zaszczyt wystąpić z Henrykiem Fajtem na jednej scenie, kiedy miałem zaledwie 7 lat – dodaje.
Piotr Gładki postanowił ocalić jego muzykę i tchnąć w nią nowe życie. Płyta została wydana w 2016 r. z okazji 750-lecia istnienia miasta Radomska. To pierwsze nagranie twórczości artysty, znanego głównie z działalności patriotycznej.
Utwory wykonali muzycy Wiener Solisten Orchester pod batutą Piotra Gładkiego. Aranżacją zajął się Dariusz Zboch, a nagraniem znakomity, polski inżynier dźwięku Andrzej Brzoska.
Zbigniew Hartwig
ur. 19.06.1923 r. w Radomsku. W 1954 r. ukończył studia na Wydziale Operatorskim PWSF w Łodzi. Operator kamery w licznych filmach polskich, m.in.: "Ogniomistrz Kaleń" (1961), "Historia żółtej ciżemki" (1961), "Rękopis znaleziony w Saragossie" (1964), "Kolumbowie" (1970), "Chłopi" – współpraca operatorska (1973), "Granica" (1977), "Rodzina Połanieckich" (1978) oraz w serialach, m.in. "Wojna domowa" i "Lalka". źródło: portalfilmowy.pl
Bogumił Jeziorski
ur. w 1947 r. w Radomsku. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego w Radomsku. Studiował na Wydziale Chemii na Uniwersytecie Warszawskim, a w roku 1969 rozpoczął pracę naukową. Stopień doktora uzyskał w 1975 r., habilitował się w 1982 r., a w roku 1991 uzyskał tytuł profesora chemii. Problematyka jego działalności badawczej mieści się w trzech działach fizyki chemicznej i chemii teoretycznej: teorii oddziaływań międzymolekularnych, teorii struktury elektronowej molekuł i teorii molekuł zawierających niestabilne jądra atomowe. W latach 1978 - 1981 odbywał staże podoktorskie na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych. Obecnie jest profesorem zwyczajnym na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Opublikował ponad 100 prac naukowych. Za osiągnięcia naukowe otrzymał w roku 1987 medal International Academy of Ouantum Molecular Science, w 1994 roku - medal Jana Zawidzkiego przyznawany przez Polskie Towarzystwo Chemiczne, a w 1997 roku - nagrodę im. Marii Skłodowskiej - Curie przyznawana przez Polską Akademię Nauk.
Czesław Kałkusiński "Czechura"
(1911 – 1988) poeta, wychowawca, działacz społeczny. Uczył się w męskim Gimnazjum Humanistycznym Stanisława Niemca, a następnie w Szkole Rolniczej im. W. Reymonta w Dobryszycach, gdzie rozpoczął swoją działalność społeczną. Był współorganizatorem i wiceprezesem Koła Koleżeńskiego mającego na celu "samopomoc uczniowską". Lata szkolne to czas, gdy ujawnił się jego talent i zamiłowanie do poezji. W okresie II wojny światowej działał w Związku Walki Zbrojnej. Tworzył wówczas poezję partyzancką, która stała się kanwą do późniejszych najsławniejszych kompozycji muzycznych Henryka Fajta. Obaj panowie ściśle współpracowali również po zakończeniu wojny. W 1944 roku powstał i został wydany zbiór jego poezji pt."Echa leśne", będący kontynuacją tomiku wydanego wcześniej przez T. Różewicza. Tuż po opuszczeniu miasta przez Niemców w 1945 roku wraz z H. Fajtem organizował w budynku "Metropolu"(Kinema) koncerty poetycko – muzyczne dla mieszkanców miasta. W 1950 roku Kałkusiński opuścił Radomsko. Pracował wówczas koło Opoczna jako wychowawca w domu dziecka. Brał udział w 1965 roku w Seminarium Historycznym Grupy Partyzanckiej "Jędrusie" w Sandomierzu. Do Radomska powrócił w 1967 roku. W tym samym roku podjął na krótko pracę w Powiatowym Domu Kultury. Pełnił też w latach 70. XX wieku funkcję Radnego Rady Miejskiej. Całe jego życie naznaczone było poezją i poetycką twórczością. Grób Czesława Kałkusińskiego znajduje się na Starym Cmentarzu w Radomsku.
Jacek Piotr Krawczyk
ur. 15 lutego 1963 roku, polski menedżer, wiceprzewodniczący Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, wiceminister przemysłu i handlu. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Na początku lat 80. XX wieku zaangażowany w działalność harcerską. W 1981 w Radomsku utworzył zastęp harcerski, który dał początek 4 Błękitnej Radomszczańskiej Drużynie Harcerzy. W 1991 pełnił funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego. Po odejściu z administracji publicznej zajął się działalnością w sektorze prywatnym. Do 2002 był kolejno wiceprezesem zarządów NICOM Consulting i Polskiego Banku Rozwoju, a następnie prezesem zarządów IB Austria Securities w Warszawie, Banku Współpracy Europejskiej i Optimusa. W późniejszych latach zasiadał w radach nadzorczych spółek prawa handlowego. Związany z Konfederacją Lewiatan, w której został wiceprezesem zarządu. Od 2004 reprezentuje tę organizację w Europejskim Komitecie Ekonomiczno-Społecznym, został wiceprzewodniczącym tej instytucji.
Jacek Krzynówek
ur. 15 maja 1976 r.; piłkarz, występujący na pozycji pomocnika, reprezentant Polski. Od lata 2006 zawodnik VfL Wolfsburg. Swoja przygodę z piłką nożną rozpoczął w LZS Chrzanowice. Następnie w 1994 trafił do RKS Radomsko, gdzie grał przez dwa sezony. Jest uznany za jednego z najlepszych polskich piłkarzy. Był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany, tak w kraju, jak i za granicą. Dwukrotny zdobywca prestiżowej nagrody najlepszego polskiego piłkarza tygodnika „Piłka Nożna” za lata 2003 i 2004. Wystąpił w 82 spotkaniach reprezentacji Polski, zdobywając 15 bramek (stan na 16 czerwca 2008). Jest jedynym zawodnikiem reprezentacji Polski który rozegrał 9 meczów podczas Mistrzostw Świata 2002 i 2006 oraz Mistrzostw Europy w 2008. 15 sierpnia 2011 roku oficjalnie ogłosił koniec kariery piłkarskiej. Pożegnalny mecz rozegrał 11 maja 2012 roku w Radomsku Należy do Klubu Wybitnego Reprezentanta.
Julian Kulski
(1834 – 1914). Radomszczanin, lekarz, działacz społeczny. Członek korespondent Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, członek honorowy Towarzystwa Lekarskiego Częstochowskiego. Julian Kulski był lekarzem działającym w szpitalu w Radomsku (Noworadomsku), posiadał opinię serdecznego, taktownego, uprzejmego i lubianego przez pacjentów i współpracowników. Angażował się w działalność społeczną na rzecz rozwoju miasta i dla dobra jego mieszkańców. W 1881 roku działając w Komitecie Założycielskim bezpośrednio przyczynił się do uzyskania zgody władz carskich i powstania Ochotniczej Straży Ogniowej w Radomsku. Zabudowa miasta była wówczas drewniana co powodowało, że zagrożenie pożarowe było naprawdę duże. Doktor Kulski pełnił funkcję naczelnika straży w latach1881 – 1882, a następnie był jej honorowym członkiem. W 1893 roku należał do grupy inicjatywnej, która założyła w mieście Stowarzyszenie Spożywcze Urzędników Państwowych i prowadziła sklepy oferujące wysokiej jakości produkty kolonialne. Po wyborze władz stowarzyszenia zasiadał w jego zarządzie. Był także prezesem Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan, od momentu jego powstania 1905/1906 aż do 1914 roku. Tablica jego pamięci znajduje się na budynku klasztoru oo. Franciszkanów w Radomsku.
Krystyna Kwiatkowska
(ur. 23 IX 1953 w Radomsku) polska pisarka fantasy historycznej inspirowanej celtyckimi legendami, poetka i malarka. Ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Łódzkim. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku działała w opozycji demokratycznej. Jako poetka debiutowała w 1978 r. w miesięczniku „Więź”. W roku 1980 została laureatką I nagrody na XIII Ogólnopolskim Festiwalu Poezji w Łodzi za debiutancki tom „Antygony rosną w innym klimacie”, wyrastający z oryginalnie przetworzonych doświadczeń poezji Nowej Fali. W 1994 wydała zbiór wierszy „Wolę tych, co błądzili”. W 1996 r. powstał zbiór opowiadań Prosto z Sherwood, inspirowany starym celtyckim mitem i współczesną historią Polski. W 1998 roku opublikowała powieść „Prawdziwa historia Morgan le Fay i Rycerzy Okrągłego Stołu”, otrzymała za nią Srebrny Glob, została także nominowana do Nagrody im. Janusza A. Zajdla. W tymże roku otrzymała wyróżnienie specjalne Śląskiego Klubu Fantastyki – Śląkfę. W 2002 r. powstał przewrotny antyporadnik "Młodość nie ma wieku", w którym autorka radzi, by zapomnieć o upływie czasu, zachować pogodę ducha i młodzieńczy apetyt na życie... do końca świata i jeszcze dzień dłużej. Początkującego pisarza Andrzeja Sapkowskiego, wbrew ówczesnej opinii dużej części własnego środowiska, Kwiatkowska traktowała jak odkrycie i autentyczne objawienie literackie. Inne jej dzieła to zbiór opowiadań fantasy inspirowanych legendą o Robin Hoodzie „Prosto z Sherwood”. Wydała również zbiór hinduskich anegdot „Jak rozmawiać z idiotą” oraz wybór cytatów politycznych „Polska jabłoń demokracji”. Zmarła 13 X 2005 w Łodzi. Od 2011 roku odbywa się w Radomsku coroczny Ogólnopolski Konkurs na Opowiadanie Fantasy im. Krystyny Kwiatkowskiej. Oprócz poezji i fantastyki, uprawiała krytykę literacką, pisała scenariusze m.in. wraz z Jackiem Kowalczykiem scenariusz filmu „Głód”, wyróżnionego prestiżową nagrodą im. Andrzeja Munka. Swoje prace malarskie wystawiała w Łodzi, Krakowie, Poznaniu, Gdańsku i Warszawie. Często zdobią one okładki pism ezoterycznych, takich jak "Nieznany Świat" i "Czwarty Wymiar".
Sławomir Majak
ur. 12 stycznia 1969 roku w Radomsku; piłkarz, reprezentant Polski. W reprezentacji narodowej zagrał w 22 spotkaniach, debiutował 15 listopada 1995 r. w meczu z reprezentacją Azerbejdżanu w Trabzon (0:0). W 1997 grając w barwach Widzewa Łódź zdobył mistrzostwo Polski. Pierwsze piłkarskie kroki stawiał w zespole Startu Gidle, następnie grał w RKS Radomsko, PTS Widzew, niemieckim Hansa Rostock, cypryjskim Anorthosis Famagusta Larnaka, Piotrcovii Piotrków Trybunalski, ponownie w Anorthosisie. Po zakończeniu kariery , rozpoczął pracę szkoleniowca. Trenował drużyny: RKS Radomsko, Concordię Piotrków Trybunalski, Orlicz Suchedniów.
Stanisław Niemiec
(1879 – 1944) Urodził się pod Krakowem, a do Radomska przybył w 1915 roku wraz z oddziałami Legionów Polskich i pełnił tu funkcję oficera webunkowego. Posiadał wyższe wykształcenie i praktykę pedagogiczną. Był twórcą i kierownikiem pierwszego w Radomsku Gimnazjum Męskiego, które rozpoczęło swą działalność 20 października 1915r., najpierw w budynku przy ul. Bugaj 6, następnie przy ul. Częstochowskiej 7/9 (dziś ul. Piłsudskiego). Szkoła szybko stała się wiodącą placówką oświatową w mieście, bez wątpienia za sprawą jej założyciela, który zatrudniając najzdolniejszych pedagogów, dbając o wyposażenie szkoły, ale też działając aktywnie na polu społecznym i kulturalnym miasta, stał się wielką osobowością Radomska. Był bardzo zaangażowany w życie miasta, popierał rozwój skautingu, a spośród jego uczniów rekrutowała się pierwsza w Radomsku (Noworadomsku) drużyna skautowa. Przedstawienia teatralne przygotowywane przez uczniów szkoły wystawiane były w budynku "Kinemy" i cieszyły się ogromnym zainteresowaniem oraz uznaniem wśród mieszkańców miasta. W kwietniu 1922 r. wybrany został prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”- organizacji popularyzującej sport wśród młodzieży, którą kierował przez długie lata. W tym samym roku mieszkańcy Radomska doceniając zasługi Stanisława Niemca powierzyli mu mandat radnego Rady Miejskiej. Objął też funkcję prezesa Miejskiego Dozoru Szkolnego, którą przekazywano najlepszym kierownikom szkół w Radomsku. Ukoronowaniem jego wysiłków było przyznanieGimnazjum Filologicznemu Męskiemu Stanisława Niemca kategorii "B" – bez zastrzeżeń, najwyższej spośród szkół w mieście. Pełniąc swoje obowiązki Stanisław Niemiec był jednym z najbardziej aktywnych przedstawicieli walczących o sprawy szkolnictwa w Radomsku. Zamknięcie w 1933r. Gimnazjum Męskiego spowodowało wycofanie się Stanisława Niemca z życia kulturalnego i społecznego Radomska, w konsekwencji zaś opuszczenie miasta. Powrócił do niego podczas wojny zamieszkując w swojej posiadłości na Sanikach gdzie prowadził gospodarstwo rolne. Podczas okupacji pisał wiele artykułów do nielegalnej, podziemnej prasy, dając tym samym dowód, że zawsze trzeba walczyć o społeczeństwo i miasto. Grób wielkiego pedagoga, społecznika, organizatora życia oświatowego i kulturalnego miasta znajduje się na Starym Cmentarzu w Radomsku.
Edmund Osterloff
(1863 – 1938) nauczyciel, wybitna postać w historii polskiej fotografii. Ukończył gimnazjum realne w Kaliszu, a następnie szkołę handlową Kronenberga w Warszawie. Zamieszkiwał w Południowej Afryce, Szwajcarii, w Tyflis w Gruzji. Po powrocie do kraju pracował w Łodzi jako nauczyciel. W latach 1905 – 1914 swoje prace fotograficzne prezentował na licznych wystawach fotografii artystycznej i w prasie różnych krajów. Do Radomska przybył w 1925 roku i pozostał tu aż do śmierci. Współpracował z miesięcznikiem "Fotograf Polski" dostarcając preglądów prasy zagranicznej. W 1929 roku miał w Warszawie swoją indywidualną wystawę. Fotograf, którego prace porównywano do malarskich dzieł Milleta, Chełmońskiego, Ruszyca. Wzorował się na malarstwie pejzażowym, adoptując technikę bromoleju, która ułatwiła mu przekazywanie poprzez obraz fotograficzny wartości duchowych i uniwersalnych. Lekkie rozproszenie przedmiotów harmonizowało kompozycje. Piękno przedstawianego w pejzażach świata wzmacniały postaci ludzkie będące jedynie elementem sztafażu. Należał do Fotoklubu Polskiego, zrzeszającego artystów uprawiających fotografię jako niezależną sztukę. Większość jego prac znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Antoni Pajdak "Traugutt", "Okrzejski"
(1894 - 1988) adwokat, działacz socjalistyczny i niepodległościowy, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej KOR. Urodził się w rodzinie robotniczej. Ojciec Józef był początkowo rolnikiem a następnie górnikiem. W rodzinnej wsi ukończył szkołę podstawową oraz Szkołę Pospolita Męską w Wieliczce. Od września 1907 uczęszczał do gimnazjum w Krakowie. Od czasu gimnazjum należał do kręgu PPSD i uczęszczał na kursy Uniwersytetu Robotniczego. W 1910, w wieku 16 lat, pod pseudonimem Antoni przystąpił do Związku Walki Czynnej a następnie w 1912, Związku Strzeleckiego, gdzie ukończył szkołę oficerską. W 1915 ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Od sierpnia 1914 roku był żołnierzem Legionów. Początkowo jako plutonowy 2 kompanii 4 batalionu 1 Pułku Piechoty Legionów, od 1916 jako starszy sierżant ps. Ludor w 5 Pułku Piechoty Legionów. Uczestniczył we wszystkich bitwach Legionów m.in. pod Łowczówkiem, Konarami, Jastkówem, Kostiuchnówką. W lutym 1917 został skierowany do pracy w Polskiej Organizacji Wojskowej na Lubelszczyznę. W lipcu 1917 wraz z innymi odmówił złożenia przysięgi na wierność Austrii. Jako poddany austriacki został skierowany do szkoły oficerskiej rezerwy, a następnie do 40 rzeszowskiego pułku piechoty i wysłany na front włoski. Służył w Tyrolu w stopniu aspiranta. Do Polski wrócił w styczniu 1919r. Po powrocie do Krakowa ukończył kursy w Akademii Handlowej oraz rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, pracując jednocześnie w Wojskowej Fabryce Wozów. W lipcu 1920 zgłosił się ochotniczo do wojska. Zdemobilizowany w listopadzie 1920 kontynuował studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskując w lipcu 1921 absolutorium, zaś w lipcu 1922 tytuł doktorski. Od 1923 roku pracował jako urzędnik starostwa powiatowego w Radomsku, od 1926 wicestarosta w Koninie, a następnie w Słupcy. W okresie 1928 - 1930 burmistrz Radomska. Od 1935 adwokat w Krakowie, obrońca w procesach działaczy socjalistycznych i komunistycznych. W maju 1939 wybrany wiceprezydentem Krakowa. Nie objął jednak funkcji do wybuchu wojny z uwagi na sprzeciw władz. W czasie wojny członek PPS-WRN, komendant Milicji Robotniczej. Od 1943 zastępca Delegata Rządu RP na Kraj, od 1944 minister-członek Krajowej Rady Ministrów. Aresztowany 27 marca 1945 przez NKWD Skazany w tzw. "procesie szesnastu" (formalnie w odrębnym tajnym procesie w listopadzie 1945) na 5 lat więzienia. Od 1945 do 1949 roku więziony w Moskwie, od czerwca 1949 w Włodzimierzu nad Klaźmą. W maju 1950 po odbyciu kary został zesłany na Syberię do Krasnojarskiego Kraju gdzie pracował jako drwal. Po okresie uwięzienia w ZSRR wrócił do Polski w roku 1955. Od 1956 do 1968 pracował jako adwokat w Warszawie. Działacz opozycji niepodległościowej w PRL. W 1972 wraz z innymi legionistami, wystąpił do premiera z memoriałem o uczciwą ocenę historii Legionów Polskich. Na przełomie 1975/1976 był jednym z sygnatariuszy "Listu 59". Był jednym z założycieli Komitetu Obrony Robotników i Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. 10 marca 1981 napadnięty przez "nieznanych sprawców". W efekcie pobicia znalazł się w szpitalu. Zmarł w marcu 1988 roku. 19 kwietnia 1990 roku Plenum Sądu Najwyższego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) unieważniło wyrok z 14 listopada 1945. Odznaczony w 1932 Krzyżem Niepodległości, w 1944 Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, czterokrotnie (1948) Medalem Wojska, w 1970 Krzyżem Armii Krajowej, pośmiertnie w 1988 przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Kazimierza Sabbata Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Polonia Restituta oraz Pro Fide et Patriae. Posiadał też odznakę legionową "Za wierną służbę". 21 września 2006 został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Agnieszka Półrola - Koćwin
ur. 27.04.1967 r. w Radomsku. W 1994 r. ukończyła z wyróżnieniem Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, Filię w Katowicach. Uzyskała dyplom w Pracowni Projektowania Graficznego profesora Tomasza Jury oraz w Pracowni Malarstwa profesora Jacka Rykały. W latach 1996 - 2005 pracowała w Zespole Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie, ucząc grafiki użytkowej - form wydawniczych. Od 1998 r. pracuje w Wyższej Szkole Pedagogicznej - obecnie Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. W 2004 roku otrzymała stopień doktora sztuki w Akademii Stuk Pięknych w Katowicach w dyscyplinie artystycznej: grafika. W 2008 r. uzyskała stopień doktora habilitowanego. Również od tego roku pełni funkcję zastępcy Dyrektora Instytutu Plastyki. Zajmuje się grafiką, malarstwem, projektowaniem graficznym, rysunkiem. Artystka miała wiele wystaw zbiorowych i indywidualnych. Wystawy indywidualne: Miejski Dom Kultury, Radomsko, 1996; Centrum Kultury, Katowice, 1996; Ośrodek Promocji Kultury "Gaude Mater", Częstochowa, 1996; Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa, 2000; Centrum Sztuki – Galeria EL, Elbląg, 2000; Biuro Wystaw Artystycznych, Leszno, 2001; MDK, Radomsko, 2001; Galerie 9, Praga, Czechy, 2003; Zespół Szkół Plastycznych, Częstochowa, 2004; Miejska Biblioteka Publiczna, Radomsko, 2006; Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa, 2007; Centrum Sztuki Współczesnej SOLVAY, Częstochowa, 2007; Galeria Konduktorownia – siedziba Regionalnego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, Częstochowa, 2007; Galeria Grodzka, Kraków, 2007; Miejska Biblioteka Publiczna, Radomsko, 2008; Wystawa połączona z pokazem prac studentów Instytutu Plastyki AJD, Miejska Biblioteka Publiczna, Radomsko, 2009; Wystawa połączona z pokazem prac studentów Instytutu Plastyki AJD, Galeria Ośrodka Promocji Kultury "Gaude Mater", Częstochowa, 2010; Wystawa w ramach Dni Kultury Chrześcijańskiej, Miejska Biblioteka Publiczna, Radomsko, 2010. Nagrody: "6 Ogólnopolski Przegląd Rysunku Wyszych Uczelni Plastycznych" II NAGRODA RÓWNORZĘDNA, 1993; Projekt Medalu Miasta Radomska, I NAGRODA, 1996; Projekt Medalionu Przewodniczacego Rady Miejskiej w Radomsku, I NAGRODA, 1996; Nagroda indywidualna II STOPNIA Centrum Edukacji Artystycznej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególny wkład w rozwój edukacji artystycnej w Polsce, 2004; Konkurs plastyczny "Daj mi głos" zorganizowany przez Towarzystwo Opieki Nad Zwierzętami Oddział w Zabrzu I NAGRODA, 2007; Nagroda Indywidualna III STOPNIA Rektora Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie za szczególne osiągnięcia w pracy w 2007r., 2008; III Nagroda za zestaw trzech prac – bez tytułu druk cyfrowy – 6 Międzynarodowe Biennale Miniatury Częstochowa 2010.
Janusz Różewicz
ur. 25 maja 1918 roku w Osjakowie; najstarszy z braci Różewiczów; absolwent Gimnazjum im. F. Fabianiego w Radomsku, utalentowany, świetnie zapowiadający się poeta. Zasięgał rad poetyckich w korespondencji z Józefem Czechowiczem i Kazimierzem Wierzyńskim. Publikował wiersze w gazetach, w 1938 roku laureat nagrody literackiej. W końcu lipca 1939 roku ukończył kurs podchorążych rezerwy. Jako podchorąży 27 pułku piechoty uczestniczył w kampanii wrześniowej. W czasie okupacji żołnierz Armii Krajowej – pseudonim Zbyszek i Gustaw; pracownik wywiadu, tuż przed aresztowaniem – szef wywiadu Armii Krajowej w Łodzi. 9 czerwca 1944 roku aresztowany przez Gestapo w Łodzi, skazany na śmierć, został rozstrzelany 10 listopada 1944 roku. Po śmierci awansowany do stopnia kapitana i odznaczony Krzyżem Virtutti Militari.
Tadeusz Różewicz
ur. 9 listopada 1921 roku w Radomsku, zm. 24 kwietnia 2014 r. we Wrocławiu; poeta, dramatopisarz, prozaik. Jeden z najwybitniejszych pisarzy współczesnych. Pierwsze wiersze publikował w prasie młodzieżowej. W 1942 roku ukończył tajny kurs szkoły podchorążych; w latach 1943-1944 żołnierz Armii Krajowej ps. Satyr. Jako „Satyr” wydał debiutancki tom „Echa leśne”, współpracował z prasą konspiracyjną; w lipcu 1945 roku zdał egzamin dojrzałości w Częstochowie; podjął studia na Wydziale Histori Sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1947 roku ukazał się tom wierszy „Niepokój” uznawany za rzeczywisty debiut Różewicza. W 1949 roku zamieszkał w Gliwicach, gdzie powstały kolejne tomy, jednakże z uwagi na sytuację polityczną w kraju pojawiły się odmowy publikacji jego twórczości w czasopismach literackich. W 1960 zadebiutował „Kartoteką” jako dramaturg. W ciągu następnych lat napisał większość swoich utworów teatralnych. W 1968 roku wyprowadził się do Wrocławia, gdzie na stałe związał się z wrocławskim miesięcznikiem „Odra”. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; tłumaczony na ponad 20 języków. W połowie lat 70 i 80 był poważnym kandydatem do literackiej Nagrody Nobla. Wielokrotnie przyznawano mu tytuł doktora honoris causa (Uniwersytety: we Wrocławiu, Warszawie, Gdańsku, Opolu, Jagielloński w Krakowie), nagradzano różnymi wyróżnieniami: Europejską Nagrodą Literacką w Strasburgu (2008), Nagrodą Literacką im. Władysława Reymonta za twórczość całego życia (1999), Nagrodą Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego (1997), Nagrodą Wielkiej Fundacji Kultury (2000), Nagrodą „Złotego Berła” (2006). Odznaczony: Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (11.XI 1996 r.), Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (22.03.2003 r.) i innymi
Stanisław Różewicz
ur. 16 sierpnia 1924 roku w Radomsku; najmłodszy z braci Różewiczów. Wybitni polski reżyser filmowy i teatralny , scenarzysta. Po maturze 1946 roku rozpoczął prace w kinematografii jako asystent reżysera Jerzego Zarzyckiego. Zadebiutował w 1947 roku wspólnie z J. Hasem krótkometrażowym filmem „Ulica Brzozowa”. Pierwszy pełnometrażowy film fabularny „Trudna miłość” zrealizował w 1953 roku. W latach 60, wspólnie z bratem Tadeuszem, tworzyli scenariusze, a Stanisław reżyserował. Tak powstały „Świadectwo urodzenia” (1961), „Echo” (1964) czy „Mąż pod łóżkiem” (1967). Jako scenarzysta współpracował z Kornelem Filipowiczem i J. J. Szczepańskim.W 1967 roku współtworzył Zespół Filmowy „Tor” i objął jego kierownictwo artystyczne do 1968 roku. Do funkcji tej powrócił w 1972 i piastował ją aż do roku 1980. W Zespole „Tor” debiutowali: K. Zanussi, E. Żebrowski, M. Piwowski, K. Kieślowski, A. Krauze, W. Marczewski. W latach 1955-1971 wykładowca reżyserii w łódzkiej Szkole Filmowej. W latach 90-tych reżyserował spektakle sceniczne m.in. dla Teatru Telewizji, dla Teatru Wybrzeże w Gdańsku oraz teatrów: Studio, Polskiego i Powszechnego w Warszawie. Na przełomie lat 90. i nowego stulecia zrealizował filmy krótkometrażowe „Kinema”, „Nasz starszy Brat”, „Gdzie zabawki z tamtych lat”. Za swą twórczość był wielokrotnie nagradzany; laureat polskiej nagrody filmowej „Złoty Orzeł” (2001) w kategorii Osiągnięcia Życia oraz Nagrody Specjalnej „Platynowe Lwy” na 33. Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni w 2008 roku. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla kultury narodowej, za osiągnięcia w pracy twórczej”.Wielki autorytet moralny polskiego kina. Zmarł 9 listopada 2008 roku.
Jerzy Sadek
ur. 13 stycznia 1942 roku w Radomsku; piłkarz 17-krotny reprezentant Polski; wychowanek klubu sportowego „Stal Radomsko” (1954), w latach 1956-1961 zawodnik „Czarnych Radomsko”. Od roku 1961, przez kilkanaście lat bronił barw ŁKS Łódź. Na pierwszoligowych boiskach zadebiutował w spotkaniu otwierającym ligowy sezon 1962/63 w meczu ŁKS Łódź z Pogonią Szczecin. Wyróżniał się bardzo dobrą grą głową i mocnym strzałem. Dla klubu ogółem zdobył 102 gole, co czyni go jednym z najlepszych strzelców ŁKS w historii ligowych rozgrywek. W 1973 roku wyjechał do Holandii, grał w I – ligowej Sparcie Rotterdam oraz HFC Haarlem (od 1976). Pracował jako trener. Wystąpił w 17 meczach reprezentacji Polski, debiutował w 1965 roku w meczu ze Szkocją (w ramach eliminacji do mistrzostw świata) i strzelił jedną bramkę. Ostatni raz w kadrze narodowej wystąpił w 1971 roku, w meczu z reprezentacją RFN. Piłkarską karierę zakończył w 1978 roku. Zmarł 4 listopada 2015 roku w Żyrardowie.
Stanisław Sankowski
urodził się 8 kwietnia 1909 roku w Brzeżanach na Podolu. W wyniku wybuchu I wojny światowej, po prawie dwuletniej tułaczce rodzina w 1916 r. zamieszkała w Radomsku. Stanisław Sankowski całe swoje życie związał z tym miastem. W 1927 r. uzyskał maturę w Gimnazjum Stanisława Niemca i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficzno- Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pierwszą pracę zawodową podjął w Radomsku jeszcze podczas studiów. Powierzono mu porządkowanie archiwum magistratu Radomska. Właśnie ta praca pozwoliła mu realizować swoje marzenia – zgłębiać i badać historię miasta. Znaleziona na strychu magistratu skrzynia, w której znajdowały się pochodzące jeszcze z XVII w. pergaminowe dokumenty, nadające miastu przywileje, miała niewątpliwie wpływ na dalszą realizację pasji życiowej. Pracę magisterską pt. „Przyczynki do dziejów miasta Radomska”, pisał pod kierunkiem naukowym profesora Władysława Semkowicza. Dziejom tym poświęcił całe swoje życie. Po wybuchu II wojny światowej jako dowódca 2. Kompanii 25. pułku piechoty w Piotrkowie po kilku bitwach stoczonych z niemieckim najeźdźcą dostał się do niewoli. Przebył ciężką drogę jeńca wojennego – poprzez obozy Itzehoe, Sandbostel, Lubeka trafił do jednego z największych obozów Woldenberg. Po powrocie z niewoli w 1945 r. współuczestniczył w organizowaniu szkolnictwa w Radomsku i od tego czasu, nieprzerwanie do 1972 r., był nauczycielem kilku pokoleń uczniów. Od początku swojej pracy pedagogicznej rozbudzał w młodzieży zamiłowanie do historii i do dziejów rodzinnego miasta. W tym celu w 1945 r. założył Koło Historyczne przy I Liceum Ogólnokształcącym. Ponadto na lekcjach historii wprowadzał związane z tematem zagadnienia regionalne. W 1946 r., w uczniowskim czasopiśmie „Nasz Świat” (nr 1 z grudnia 1946) ogłosił „Apel Historyka”, w którym nawoływał do uszanowania pamiątek rodzinnych i lokalnych. Wtedy zrodził się pomysł utworzenia muzeum. Nasilenie prac zmierzających do realizacji tego celu nastąpiło w 1958 r. Wspólnie z członkami Koła Historycznego aktywnie włączył się w obchody 700-lecia miasta Radomska i 1000-lecia istnienia Państwa Polskiego, dążąc do pogłębienia wiedzy nie tylko z zakresu dziejów Polski, ale także z historii Radomska i powiatu radomszczańskiego. Pragnął, by jego praca pozostawiła trwałą pamiątkę dla przyszłych pokoleń. W lipcu 1970 r., uchwałą Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, podjęto decyzję o uruchomieniu Muzeum Regionalnego w Radomsku. Stanisław Sankowski był również autorem monografii i kilkunastu opracowań, dotyczących historii miasta i regionu. W 1958 r. napisał pracę „Przyczynki do dziejów Radomska”, za którą otrzymał nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Monografii Miast. Monografia pt. „Z dziejów miasta Radomska (do 1939 r.)” z powodu cenzury została wydana dopiero w 1995 r. Poza pasją związaną z historią Radomska i regionu Stanisław Sankowski był zamiłowanym filatelistą , interesował się sztuką, w wolnych chwilach grał na skrzypcach i malował. Działał też w Ochotniczej Straży Pożarnej. Za swoją pracę zawodową i społeczną został odznaczony: Złotym Krzyżem Zasługi (1969), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1972), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975), medalem „Za udział w wojnie obronnej” (1982), medalem „Za długoletnie pożycie małżeńskie (1987), odznaką za wysługę Ochotniczej Straży Pożarnej, złotą i srebrną odznaką honorową Polskiego Związku Filatelistycznego. Papież Paweł VI w dniu 18 grudnia 1975 r. przyznał mu medal Pro Ecclesia et Pontifice za zorganizowanie życia religijnego w obozie jenieckim i świadectwo wiary wśród młodzieży. Wspólnie z żoną Ireną wychowali pięciu synów. Stanisław Sankowski zmarł 22 marca 1993r. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Radomsku.
Jerzy Semkow
ur. 12 października 1928 w Radomsku; jeden z najlepszych dyrygentów świata. W latach 1946-1951 studiował dyrygenturę pod kierunkiem A. Malawskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, od 1951 do 1953 w Konserwatorium w Leningradzie u J. Merawińskiego. W latach 1954 - 1956 był jego asystentem w Filharmonii Leningradzkiej. Od 1956 do 1958 był dyrygentem Teatru Balszoj w Moskwie. Po powrocie do Polski w okresie od 1958 do 1961 sprawował funkcję dyrygenta, do 1959 również kierownika artystycznego w Państwowej Operze w Warszawie. W latach 1965-1970 był dyrygentem królewskiej Opery w Kopenhadze. W latach 70. rozpoczął współpracę z orkiestrami symfonicznymi. W latach 1970-71 prowadził Cleweland Symphony Orchestra, w latach 1975-1979 - St. Louis Symphony Orchesrta, od 1979 do 1982 Orkiestrę Włoskiego Radia i Telewizji RAI. W latach 1985-1993 był dyrygentem filharmonii w Rochester, z którą do dziś współpracuje jako stały gościnny dyrygent. Występuje z najsłynniejszymi orkiestrami m.in. Orkiesrtą Symfoniczną Filharmonii Narodowej, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, London Phiharmonic, Wiener Symphoniker, Israel Phiharmonic, orkiestrami w Madrycie, Oslo, Hadze, Nepalu, Montrealu, Sydney, Waszyngtonie, Chicago, San Frnacisco, Dallas i innym. Jest inicjatorem powstania i patronem Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus. Jest propagatorem muzyki polskiej w świecie; Nagrywa dla światowych firm fonograficznych. W 2008 otrzymał „Diamentową Batutą” prestiżową nagrodę muzyczną przyznaną przez Zarząd Polskiego Radia. W 2009 roku został odznaczony francuskim orderem „Artes et Letters”, nosi tytuły doktora honoris causa wielu uczelni. Zmarł 23 grudnia 2014 r. w Lozannie.
Piotr Stępień
ur. 24 października 1963 roku; zapaśnik, wychowanek RKS Radomsko (1977-1982), następnie reprezentował barwy CWKS Legia (1983-1985) i GKS Piotrkovia (od 1985); wielokrotny reprezentant Polski w zapasach w stylu klasycznym,3-krotny mistrz Polski (1991, 1995, 1996) , srebrny medalista Igrzysk Olimpijskich w Barcelonie w 1992 roku; uhonorowany nagrodą Fair Play przez Polski Komitet Olimpijski (1995). Po zakończeniu kariery został trenerem m.in. prowadził kadrę olimpijską zapaśników podczas igrzysk w Sydney.
Ryszard Szwed
ur. 4 stycznia 1939 roku w Radomsku, zmarł 18 maja 2015 roku w Warszawie. Historyk, badacz dziejów Radomska, nauczyciel, wychowawca, opiekun naukowy wielu pokoleń historyków. Poseł na Sejm X Kadencji . Ukończył w 1965 studia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W 1977 na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych, a w 1990 habilitował się na Uniwersytecie Łódzkim. W 2000 r. otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Pracował jako nauczyciel i dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej nr 9 w Radomsku (1970 – 1978) i I Liceum Ogólnokształcącego w Radomsku. Następnie był dyrektorem Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim. Od 1991 roku kierował Zakładem Historii Najnowszej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Od 1996 do 2002 zajmował stanowisko Rektora tej uczelni, następnie został nauczycielem akademickim w Akademii im. Jana Długosza. W 1989 uzyskał mandat posła na Sejm kontraktowy. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Redaktor naukowy wielu wydawnictw historycznych, autor licznych publikacji naukowych (książek i artykułów) , m.in.: "Powstanie Styczniowe w Zagłębiu Dąbrowskim" (1978), "Powstanie Styczniowe w Radomszczańskiem" (1994), "Związek Miast Polskich 1917-1939;1990 – 1994"(1995), "Rzeczpospolita Samorządowa 1918 – 1939" (2000), "Źródła archiwalne do dziejów Radomska", "Źródła naukowe do dziejów Piotrkowa Trybunalskiego", "60 lat Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim". Spoczywa w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Nowym w Radomsku.
Zdzisław Wiatr
ur. 8 kwietnia 1960 w Głubczycach. Rysownik, grafik, malarz i nauczyciel akademicki. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, na Wydziale Grafiki w Katowicach w latach 1981-86. Dyplom uzyskał z wyróżnieniem. W latach 1986-87 stypendium Ministra Kultury i Sztuki, dla młodych twórców. Prof. nadzwyczajny w Instytucie Plastyki, Akademii im. J. Długosza w Częstochowie. Współpracował z miesięcznikiem "Res Publica" w Warszawie. Zajmuje się grafiką, rysunkiem, malarstwem i fotografią, często tworzy linoryty. Wraz z rodziną mieszka w Radomsku. Córka Karina, absolwentka Instytutu Sztuk Pięknych AJD w Częstochowie również zajmuje się grafiką. Uczestniczył w ponad 150 wystawach zbiorowych i kilkunastu indywidualnych w kraju i za granicą. Jest więc znany na arenie międzynarodowej. Swoje wystawy prezentował już m.in. w Stanach Zjednoczonych, Hiszpanii, Finandii, Niemczech, Zjednoczonych Emiratach Arabskich i na Węgrzech. Jest laureatem licznych nagród i wyróżnień, m.in.: „Nagroda za debiut, Śląsko-Dąbrowskiego Komitetu Kultury Niezależnej”, Muzeum Diecezjalne, Katowice 1987; Nagroda "Res Publika" Warszawa 1988; Wyróżnienie International Exhibition Of Miniature Art., Toronto, Kanada, 1989 i 1991; Wyróżnienie honorowe - ,,MISTERIUM CIERPIENIA MISTERIUM ODKUPIENIA”, Ogólnopolski konkurs plastyczny, Bielskie Centrum Kultury, Bielsko Biała, 2005; Nagroda "Gdy słowo staje się obrazem", Wystawa Iliustracji Biblijnej, Centrum Kultury Zamek, Poznań, 2006.
Wystawy zbiorowe: "Wspólnota I i II", Muzeum Diecezjalne, Katowice, 1987 i 1989, "40 lat Wydziału Grafiki w Katowicach", Katowice, 1987, XIV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin, 1988, 11 th International Exhibitin of Original Drawings, Rijeka, 1988, Jugosławia, ARSENAL/88, Wraszawa, 1988, IV,V,VI,X,XI- International Exhibition of Miniature Art, Toronto, 1989-1997, Kanada, II i IV Międzynarodowy Festiwal Kultury Żydowskiej, Kraków 1990-1995, Międzynarodowe Triennale Grafiki, Kraków 1991/ Nurenberg 1992, 16,17, and 21 Mini Print Int. Cadaques, Hiszpania, 1996,1997, 2001, 5 Triennale Grafiki Polskiej, Katowice, 2003/ Miszkolc 2004, Węgry, Międzynarodowe triennale Grafiki, Kraków 2003/ Oldenburg 2004, Niemcy, Miniprint Finland, Lahti, 2004, Finland, V Triennale Rysunku Polskiego, Muzeum Kresów w Lubaczowie, 2005, "3 plenery - Jabłeczna, Wysowa, Łozice" - wystawa poplenerowa, Galeria BWA, Piotrków Tryb., sierpień-wrzesień 2008, Muzeum Regionalne w Radomsku, październik 2008, "5. Międzynarodowe Biennale Miniatury" - Częstochowa 2008, XIV Ogólnopolski Plener Fotograficzny "Natura i Krajobraz 2008", Muzeum Regionalne w Radomsku, wrzesień 2008, "SZTUKA, NAUKA, EDUKACJE" w ramach obchodów 30-lecie Instytutu Plastyki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa, październik 2008.
Wystawy indywidualne: "Nauka Hebrajskiego", Galeria PSP, Piotrków, 1988, Galeria Epicentrum, Kraków, 1990, Galeria HADAR, Kraków, 1991, Galeria Fra Angelico, Katowice, 1993, Centrum Kultury Żydowskiej na Kazimierzu, Kraków, 1997, Galerie 9, Praga, 1997, Centrum Promocji Kultury "Gaude Mater" , Częstochowa, 1998, "TRANSLACJE" - Kolekcja Sztuki Końca Wieku, Piotrków, 1996-1998, Galerie 9, Praga, 2001, Galeria Muzeum Regionalnego, Radomsko, 2005, Galeria Stalowe Anioły, Bytom, 2005 źródło: materiały autora.
Jerzy Woronczak
ur. 9 listopada 1923 roku w Radomsku; wybitny mediewista, filolog, historyk i teoretyk literatury „znawca dawnej kultury żydowskiej” , jeden z twórców polskiego językoznawstwa kwantytatywnego.
W 1939 roku ukończył szkołę i zdał małą maturę; w czasie okupacji uczył się w Szkole Handlowej; w roku 1945 zdał maturę w Liceum Ogólnokształcącym w Radomsku. Studiował we Wrocławiu historię, a od 1948 r. filologię polską. Podczas studiów rozpoczął pracę w Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego; w 1952 r. uzyskał magisterium. Od 1953 roku pracował w Instytucie Badań Literackich PAN, gdzie uzyskał kolejne stopnie i tytuły naukowe: doktora (1959), doktora habilitowanego (1966), profesora nadzwyczajnego (1984), profesora zwyczajnego (1991). w latach 1967-1978 kierował Pracownią Piśmiennictwa Średniowiecznego. Od roku 1961 w składzie komitetu redakcyjnego Słownika polszczyzny XVI wieku, od 1965 roku członek komitetu redakcyjnego Biblioteki Pisarzy Polskich (od 1968 redaktor naczelny). Od 1978 wykładowca literatury staropolskiej i judaistyki na Uniwersytecie Wrocławskim. Od 1981 roku członek czynny Towarzystwa Naukowego KUL. Zmarł 6 marca 2003 roku.
Historia Radomska sięga XI wieku. Zasadniczymi czynnikami miastotwórczymi, obok grodu, były przechodzące tędy drogi handlowe: ze Śląska na Ruś oraz szlak solny z Bochni do Wielkopolski i na Mazowsze. Istotny wpływ na kształtowanie się miasta miał także ośrodek kultu religijnego - kościół Św. Lamberta.
W źródłach pisanych najstarsza wzmianka o Radomsku (Radomskye) pochodzi z 1243 r., wtedy to książę Konrad Mazowiecki podczas swego pobytu właśnie w Radomsku wystawił dokument potwierdzający akt nadania dla dominikanów w Płocku. Pisownia nazwy miasta nie była jednolita. W dokumentach pochodzących z XIII-XV wieku najczęściej występują: Radomokye, Radomskye, Radomske, Radomsk, Radomszcze, Radomskie. Dopiero kilka wieków później została przyjęta powszechnie nazwa Radomsko.
Co do czasu lokacji miasta, to pewnych danych brak. Zachował się dokument księcia Leszka Czarnego wystawiony w Maluszynie w 1266 roku, który zaświadcza o dokonanej przez tegoż księcia sprzedaży wójtostwa w Radomsku niejakiemu Godynowi i jego następcom z prawem dziedziczenia "na wieczne czasy". Nie jest to zatem właściwy dokument lokacyjny, ale stanowi umownie metrykę narodzin miasta. Także z osobą Leszka Czarnego wiąże się wybudowanie i uposażenie kościoła pod wezwaniem Świętego Krzyża i klasztoru oo. Franciszkanów, sprowadzonych do Radomska w 1288 r.
Radomsko posiadało wówczas wszelkie warunki, aby zapewnić wygodne bytowanie dla co najmniej kilkusetosobowej grupy reprezentanów wszystkich ziem w czasie obrad.
Podczas panowania w kraju Jagiellonów nastąpił dalszy rozwój miasta. Rozwojowi handlu sprzyjały przechodzące przez Radomsko szlaki handlowe oraz krzyżujące się tu drogi znad Pilicy i Warty. Miejscowi kupcy utrzymywali stosunki handlowe z wieloma miastami, także z ówczesną stolicą - Krakowem. Miejscowość cieszyła się opieką Jagiellonów, a w szczególności Władysława Jagiełły, Zygmunta Starego i jego małżonki - królowej Bony oraz Zygmunta Augusta. Władysław Jagiełło w 1427 roku nadał mieszkańcom Radomska bardzo ważny przywilej, którym zwalniał ich z opłaty celnej i targowej w całym kraju. Miało to niewątpliwie na celu polepszenie sytuacji gospodarczej miasta. Królowa Bona jako właścicielka Radomska od 1531 roku, interesowała się miastem. Z jej polecenia w miejsce starego, drewnianego kościoła parafialnego wybudowany został murowany, zwróciła uwagę również na kościół pod wezwaniem Św. Ducha, zwany szpitalnym. Zygmunt August w 1549 roku wydał mieszkańcom Radomska przywilej, nakazujący wszystkim zainteresowanym przestrzegać uzyskane przez miasto wcześniejsze prawa celne i targowe. Trzy lata później nadał mieszkańcom miasta kolejny przywilej, zgodnie z którym mogli pobierać cło mostowe i brukowe w zamian za budowanie mostów i organizowanie kupcom przejazdów.
Z czasów jagiellońskich, tj. z 1521 roku, pochodzi także pierwszy opis terytorialny parafii św. Lamberta i jest związany z wizytacją parafii przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Łaskiego, który zatrzymywał się w Radomsku w drodze do Krakowa. Panowanie królów elekcyjnych w Polsce przyniosło i dla miasta wymierne korzyści. W roku 1583 Stefan Batory wydał w Krakowie przywilej gospodarczy nadający Radomsku prawo składu, dzięki któremu tutejsi mieszkańcy mieli prawo pierwokupu towarów. Natomiast król Zygmunt III Waza w 1595 roku potwierdził wcześniejsze nadane przywileje. Do nowych zaliczyć należy przywilej z 1625 roku, w którym Zygmunt III zezwolił na odbywanie w mieście targów corocznie. Tego typu decyzja królewska miała na celu rozwój miasta i pomnażanie jego dochodów. W XV wieku powstało w Radomsku starostwo niegrodowe zarządzane przez dzierżawcę. Do znakomitszych dzierżawców w latach pźniejszych należeli m. in. ród Kurozwęckich (za Jagiellonów), Stanisław Koniecpolski (za Stefana Batorego), Kacper Denhoff (za Władysława IV), Aleksander Szembek (za Augusta II).
W XVII wieku ustawiczne wojny i słabość władzy centralnej przyczyniły się do upadku miast w całej Rzeczypospolitej. Początkiem pauperyzacji Radomska było jego ograbienie i spalenie przez oddziały wojsk najemnych - lisowczyków powracających ze Śląska w 1624 roku. Upadło rzemiosło i handel, epidemia tyfusu zdziesiątkowała ludność, a całości nieszczęścia dopełnił pożar w 1642 r. Pierwsza połowa XVIII też nie była dla miasta łaskawa. Zaraza z roku 1710 oraz pożar w 1742 roku dokonały wielkich spustoszeń w mieście. Radomsko zaczęło wychodzić z zastoju dopiero w 2 poł. XVIII wieku. Należało wtedy do nielicznych miast, w których wyodrębniały się przedmieścia. Coraz większą troskę wykazywano o czystość i higienę. Wybudowano kilka studzien publicznych, otworzono aptekę oraz powstał pierwszy projekt budowy szpitala powiatowego.
W dobie Sejmu Czteroletniego miasto włączyło się w nurt krajowych przemian. W roku 1789 utworzona została organizacja samorządowo-administracyjna: Komisja Porządkowa Cywilno-Wojskowa. Radomsko stanowiło przykład realizacji kołłątajowskiej koncepcji ruchu mieszczańskiego. Delegaci miasta wzięli udział w "czarnej procesji" w roku 1879 i opowiedzieli się za Konstytucją 3 maja. Dla poparcia uchwał Sejmu Wielkiego, szczególnie Konstytucji, odbyła się w Radomsku manifestacja mieszkańców, w której uczestniczyli przedstawiciele patriotycznie nastawionej ludności z całego powiatu.
Pod obcym panowaniem aż do niepodległości
Radomsko po II rozbiorze Polski w 1793 roku znalazło się pod zaborem pruskim, gdzie pozostawało do 1807 roku, kiedy to Napoleon Bonaparte powołał do życia Księstwo Warszawskie i miasto znalazło się w jego granicach. Księstwo przetrwało do 1815 roku. Rozwiązano je po klęsce Napoleona i utworzono zgodnie z postanowieniami Kongresu Wiedeńskiego Królestwo Polskie zwane Kongresówką, którego królem został car Rosji.
Na przełomie XVIII i XIX wieku mieszkańcy miasta zajmowali się głównie uprawą ziemi i hodowlą, co było wymuszone ówczesną sytuacją gospodarczą. Źródła zanotowały istnienie w 1798 roku 79 stodół na przedmieściach. Duża liczba mieszczan miała grunty rolne o różnej wielkości. Dominowała uprawa zboża i warzyw oraz hodowla koni, krów i trzody chlewnej. Miasto nie posiadało wtedy większych zakładów przemysłowych. Życie społeczeństwa polskiego będącego pod zaborami przepajały dążenia do odzyskania niepodległości.
Mieszkańcy Radomska wzięli czynny udział w Powstaniu Listopadowym (1830 – 1831). Z zachowanego spisu wynika, że tylko jednego dnia 46 mężczyzn wstąpiło do polskich oddziałów wojskowych. Pod broń zaciągali się także młodzi ludzie z terenów Stobiecka Miejskiego, Folwarków czy też zamieszkujący Bogwidzowy. Wysiłkiem mieszkańców całego powiatu wystawiono batalion Gwardii Ruchomej, który pod koniec stycznia 1831 r. liczył wraz z kadrą oficerską około 790 osób. Klęska Powstania Listopadowego nie zahamowała działalności narodowowyzwoleńczej. Bohaterską postawę wykazało społeczeństwo miasta w Powstaniu Styczniowym.
W nocy 23 stycznia 1863 roku śmiałym atakiem oddziałów pod wodzą porucznika Józefa Grekowicza na placówki rosyjskie rozpoczęło się wystąpienie zbrojne na ziemi radomszczańskiej. Jednakże stacjonujące w mieście wojsko rosyjskie uprzedzone o zbliżaniu się powstańców przygotowało zasadzkę. W ratuszu pozostało kilku żandarmów, a żołnierze zajęli pozycje poza miastem. Polaków zaatakowano przed ratuszem. Źle uzbrojeni, zaskoczeni atakiem powstańcy zostali rozbici. Część schroniła się w domach, lecz rano zostali aresztowani. Oficerów - Udynowskiego, Rakowskiego i Francewicza rozstrzelano, Grekowiczowi z garstką niedobitków udało się dotrzeć do Ojcowa, gdzie A. Kurowski organizował obóz powstańczy. W drugiej połowie 1863 r. do Radomska dotarła powstańcza partia Teodora Cieszkowskiego. Polacy rozbroili żołnierzy carskich, a następnie zarekwirowali z kasy rządowej 6 tysięcy rubli. Zasadniczym jednak celem przybycia Cieszkowskiego w te strony było werbowanie ochotników do wojska powstańczego. Aktywne działania polskich oddziałów w okolicach Radomska spowodowało zwiększenie liczebności wojsk rosyjskich. W tej sytuacji zmieniła się forma walki - niszczono tory kolejowe i mosty oraz zrywano linie telegraficzne. Przez obszar powiatu radomszczańskiego przechodziły partie powstańcze dowodzone przez Oxińskiego, Taczanowskiego, Daniłowicza, Kopernickiego, Chmieleńskiego, Lütticha i innych znanych dowódców. Często dochodziło do walk z nieprzyjacielem.
Na miejscowym cmentarzu zachowało się wiele mogił z napisem na nagrobku: Powstaniec 1863. Symboliczną wręcz jest mogiła, w której spoczywa 74-letni Marcin Ziółkowski ze swym 16-letnim wnukiem Adolfem Zawadzkim - uczniem gimnazjalnym.
Po upadku powstania nasilił się proces rusyfikacji. W 1867 r. Radomsko przemianowano na Noworadomsk. Represje popowstańcze nie zahamowały aktywności gospodarczej i społecznej mieszkańców Radomska.
Wzrost demograficzny widoczny w drugiej połowie XIX wieku był wynikiem zmian zachodzących w strukturze gospodarczej miasta. Coraz więcej mieszkańców odchodziło od zajęć rolniczych i zaczęło utrzymywać się z rzemiosła, handlu i usług. W aktach miejskich z połowy XIX wieku odnotowano istnienie licznych warsztatów tkackich, płócienniczych, farbiarskich, grabarskich, kapeluszniczych i innych.
Po uruchomieniu w 1848 roku kolei warszawsko-wiedeńskiej, która przechodziła przez Radomsko, zaczął rozwijać się przemysł. Życie gospodarcze nabrało tempa, a liczba ludności zamieszkującej miasto wzrosła prawie czterokrotnie. W wieku XIX Radomsko zaczęło rozwijać się także pod względem urbanistycznym.
W 1828 roku został zatwierdzony plan regulacji miasta określający jego zabudowę. Na szeroką skalę zaczęto utwardzanie ulic. W drugiej połowie XIX wieku wzniesiono najokazalsze budowle w mieście, a wśród nich ratusz. Miały w nim siedzibę władze miasta, ale znajdował się w nim również areszt i pomieszczenia na skład narzędzi ogniowych. Na parterze wydzielono pomieszczenia dla handlu. Wznoszone były także budowle sakralne.
W latach 1869-1876 wybudowany został na miejscu dawnego nowy kościół w stylu neobarokowym pod wezwaniem św. Lamberta. Korzystne położenie miasta wpłynęło na zainteresowanie się nim obcego kapitału. W latach 80-tych XIX wieku przybyli do Noworadomska kapitaliści francuscy i wiedeńscy. Francuz Piotr Chanove założył fabrykę metalurgiczną zwaną Metalurgią. Bracia Thonet z Wiednia wybudowali fabrykę mebli giętych, co było początkiem powstania lokalnego ośrodka przemysłu meblarskiego.
Pod koniec XIX wieku powstała huta szkła, a w 1912 r. fabryka maszyn i odlewnia żeliwa, zwana później firmą Kryzel i Wojakowski. W początkach XX wieku powstały kolejne zakłady meblarskie: Ksawery Wünsche i S-ka, Mazovia oraz fabryka braci Kohn. W tym czasie Radomsko było jednym z najbardziej uprzemysłowionych miast w guberni piotrkowskiej.
Ożywieniu gospodarczemu miasta towarzyszył rozwój kultury i oświaty. Zawiązywały się organizacje społeczne, które obok celów statutowych, łączyły społeczeństwo do obrony i zachowania polskości w dobie rusyfikacji.
W roku 1881 z inicjatywy grupy społeczników (Komitet Organizacyjny tworzyli: dr J. Kulski, K. Soczołowski, F. Fabiani, M. Dobrzański, D. Forstner, A. Jamroziński) powstała Ochotnicza Straż Pożarna (wówczas Ogniowa), która jednocześnie była prekursorem amatorskiego ruchu teatralnego wystawiającego swe przedstawienia w budynku "Kinemy". Organizacja miała także charakter patriotyczny i wykazywała się działalnością społeczną, kulturalną i charytatywną.
Pod koniec XIX wieku działało w mieście kilka teatrów amatorskich. Powstało Towarzystwo Muzyczno-Dramatyczne, pierwsze organizacje sportowe, np. Towarzystwo Cyklistów Okręgu Radomskowskiego, które organizowało wycieczki krajoznawcze. Wpływ na rozwój kultury miasta miały dwie drukarnie: M.J. Pańskiego i Gelbarda.
W latach 80-tych wzrosła także liczba dzieci uczęszczających do szkół. Obok dawnych szkół utrzymywanych przez miasto kształcących 230 dzieci, funkcjonowały pierwsze prywatne szkoły średnie: 3-klasowa żeńska i 3-klasowa męska. Najbardziej znaną była męska szkoła średnia założona przez Feliksa Fabianiego, który w 1862 roku otrzymał zezwolenie na jej prowadzenie. W 1886 roku władze carskie zezwoliły na utworzenie szkoły żeńskiej. Jej organizatorką była Tekla Gwoździk. Ważną rolę odegrała także szkoła rolnicza założona w roku 1859 jako jedyna tego typu placówka w guberni warszawskiej.
Na początku XX wieku zaczęto stosować nową formę pracy oświatowej: szkoły i kursy dla analfabetów, na które w 1905 roku zapisało się ponad 300 chętnych. Dane z 1908 roku mówią o funkcjonowaniu w mieście jednoklasowej skoły początkowej męskiej, początkowej żeńskiej, początkowej żydowskiej, dwóch szkół fabrycznych Braci Thonet i Braci Kohn oraz dwuklasowej szkoły prywatnej. W 1912 roku miasto prowadziło 6 szkół jednoklasowych, czynne były 3 gimnazja prywatne, w których nauka trwała cztery lata. Gimnazja były prowadzone przez Żylińskiego, Husarskiego oraz M. Marzanowicz, po której szkołę przejęła w 1915 roku Jadwiga Chomiczówna.
I wojna światowa (1914-1918)
Radomsko w wyniku działań wojennych znalazło się pod okupacją austriacką. W mieście wprowadzono godzinę policyjną i ustanowiono 26 posterunków żandarmerii. Władze okupacyjne dla swoich potrzeb rekwirowały konie, bydło, środki transportu, a także sprzęt potrzebny do urządzenia instytucji okupacyjnych. W mieście powstał Komisariat Polskiej Organizacji Narodowej, który prowadził werbunek do Legionów Polskich.
Tu istniały ważne dla funkcjonowania Naczelnego Komitetu Narodowego z siedzibą w Piotrkowie jednostki organizacyjne: centralne magazyny, biuro techniczne, tabor, biuro poborowo – ewidencyjne, batalion uzupełniający. To właśnie do Noworadomska kierowani byli wszyscy zwerbowani w pierwszej połowie 1915 roku legioniści, którzy tutaj przechodzili podstawowe przeszkolenie wojskowe.
W wyniku działań wojskowych prowadzonych na terenie miasta, zniszczeniu uległo szereg urządzeń miejskich i fabrycznych. Wszystkie większe fabryki zaprzestały produkcji, co pogarszało sytuację materialną mieszkańców. W miarę przedłużania się wojny społeczeństwo Radomska coraz dotkliwiej odczuwało brak żywności i opału. Pogarszał się stan sanitarny miasta. W 1917 roku wybuchła epidemia tyfusu.
Wojna, w której po przeciwnej stronie walczyły państwa zaborcze, rozbudziła nastroje niepodległościowe. Agitowano do legionów, organizowano patriotyczne imprezy. W 1915 roku zorganizowano uroczystości dla uczczenia śmierci straconych powstańców z 1863 roku i obchody rocznicy bitwy racławickiej, a w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja przed kościołem parafialnym została odprawiona msza polowa. Natomiast w roku 1917 mieszkańcy miasta uczcili rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja (wtedy to Rynek Główny przemianowano na "Plac 3 Maja"), zaś w setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki odprawiono nabożeństwo w kościele parafialnym oraz wmurowano pamiątkową tablicę w kościele franciszkańskim.
Organizacje polityczne i stowarzyszenia społeczne rozwijały działalność oświatowo-kulturalną. W ostatnich tygodniach wojny mieszkańcy Radomska przystąpili do rozbrajania austriackich żołnierzy, usuwali obcojęzyczne szyldy i napisy.
7 listopada 1918 roku mieszkańcy miasta (wtedy jeszcze Noworadomska), a wśród nich uzbrojeni członkowie POW ruszyli pod budynek wojskowej komendy austriackiej i zażądali natychmiastowego zwolnienia więźniów politycznych przetrzymywanych w miejscowym areszcie oraz złożenia broni przez wojsko. Żądania te wobec zdecydowanej postawy tłumu zostały spełnione i wkrótce garnizon armii austriackiej opuścił miasto. W wyniku tych działań skończyło się trwające 123 lat obce panowanie. Stąd też pierwszy dzień wolności był doniosłym przeżyciem dla mieszkańców. Po latach niewoli nadchodziła niepodległość.
Między wojnami
Po odzyskaniu niepodległości, przez całe dwudziestolecie międzywojenne, Radomsko wchodziło w skład województwa łódzkiego. W dniu 15 grudnia 1919 r. została przywrócona miastu dawna nazwa – Radomsko. Według spisu z 1912 roku miasto liczyło 18 732 mieszkańców, 10 lat później ich liczba wzrosła do 23 tys. i osiągnęła 25 tys. w 1937 roku.
Radomsko nabrało charakteru przemysłowego. W roku 1927 czynnych było 59 większych i mniejszych zakładów przemysłowych zatrudniających 3,5 tys. osób. Pod koniec lat 30-tych zatrudnienie w przemyśle przekroczyło 4,5 tys. Ponad 50% mieszkańców utrzymywało się z przemysłu i rzemiosła, około 18% z handlu, 25% z pozostałych zajęć takich jak: rolnictwo, administracja, wolne zawody, służba dozoru itd. Zdecydowaną przewagę miał przemysł meblarski, po nim metalurgiczny i szklarski.
Pomimo rozwijającej się gospodarki nie dla wszystkich wystarczało pracy. W okresie przednówków liczba bezrobotnych sięgała 2,5 tys. Niskie zarobki, częste redukcje liczby robotników stwarzały sytuacje konfliktowe, w wyniku których dochodziło do strajków. Przybierały one różne formy: od pojedynczych do grupowych i powszechnych, od zwykłych do okupacyjnych. Podczas kryzysu gospodarczego w 1923 roku w ramach ogólnopolskiego strajku powszechnego doszło w mieście do przerwania pracy we wszystkich zakładach. Niskie płace i galopująca inflacja sprawiły, że dzienna przeciętna płaca wynosiła 8-10 tysięcy marek, podczas gdy bochenek chleba kosztował 11-14 tysięcy marek.
Na kształtowanie postaw politycznych i moralnych mieszkańców Radomska wpływały działające partie, stronnictwa polityczne, stowarzyszenia społeczne, a także związki zawodowe. Miejscem konfrontacji programów politycznych była m. in. Rada Miejska, a areną walki o wpływy stały się wybory samorządowe (przeprowadzone w latach: 1919, 1922, 1927, 1934, 1939). Listy wyborcze wystawiały poszczególne ugrupowania polityczne samodzielnie lub w zjednoczonym bloku wyborczym. Polska Partia Socjalistyczna z reguły przystępowała do wyborów samorządowych razem z klasowymi związkami zawodowymi. Ugrupowania narodowe (ND, NPR i inne) łączyły się w tak zwany Blok Narodowy. Komunistyczna Partia Polski jako nielegalna nie mogła oficjalnie wystawić swych list wyborczych, toteż zbojkotowała wybory samorządowe w 1919 roku. Ugrupowania narodowe stanowiły siłę we wspólnym bloku wyborczym. W wyborach 1919 i 1922 r. zdobyły po 6 mandatów, w 1927 r. 5 mandatów, natomiast w 1939 r. samej endecji przypadły tylko 2 mandaty (na 24 miejsca w Radzie Miejskiej). Także Chrześcijańska Demokracja przystępując do wyborów jako samodzielna siła polityczna w latach 1922 i 1927 uzyskała po 2 mandaty. Tymczasem z pięciokrotnie przeprowadzonych wyborów pięć razy zwycięstwo jako samodzielna partia odnosiła Polska Partia Socjalistyczna (1919 r. - 9 mandatów; 1922 r. - 3; 1927 r. - 9; 1934 r. - 9; 1939 r. - 12 mandatów). Dwukrotnie utworzyła socjalistyczny magistrat w latach 1919-1922 i 1927-1931.
Pod naciskiem kół prawicowych tzw. "czerwone magistraty" zostały rozwiązane na mocy decyzji administracyjnych. 5 października 1919 roku odbyły się wybory do Rady Miejskiej. Stanowisko burmistrza objął Walenty Starostecki, a Rada Miasta składała się z 24 członków. Pierwsza jej uchwała z dnia 15 grudnia 1919 r. dotyczyła przywrócenia miastu dawnej, historycznej nazwy - Radomsko. Przeciwko temu wystąpiły władze miasta Radomia argumentując możliwością omyłek. Sprawa przywrócenia byłej nazwy trwała ponad 3 lata (1919-1922).
O wiele dłużej kształtowała się nazwa powiatu: przez pierwsze lata radomski, potem radomskowski, dopiero w połowie lat trzydziestych XX wieku radomszczański. Samorząd miejski ograniczony był przez samorządowe władze powiatowe, stąd też czyniono kilkakrotnie starania, aby Radomsko stało się miastem wydzielonym. Kiedy spełniało już wszystkie wymogi, m. in. przekroczyło liczbę 25 tys. mieszkańców, nadszedł wrzesień 1939 r.
31 stycznia 1920 roku podczas obrad Rada Miejska pod przewodnictwem burmistrza Walentego Starosteckiego podjęła decyzję o nadaniu Józefowi Piłsudskiemu honorowego obywatelstwa miasta Radomska. Spowodowało to, że 17 października 1921 roku z wizytą przybył do Radomska Marszałek Józef Piłsudski. Odbyło się wówczas nadzwyczajne posiedzenia Rady Miejskiej, podczas którego burmistrz miasta wręczył Piłsudskiemu dyplom Pierwszego Honorowego Obywatela Miasta Radomska. W uroczystości wzięły udział władze województwa, starosta powiatu radomszczańskiego, osoby towrzyszące Marszałkowi, przedstawiciele miejscowego korpusu oficerskiego, członkowie Zarządu Miejskiego, radni oraz przedstawiciele organizacji i instytucji społecznych i zawodowych. Spotkanie Marszałka z przedstawicielami miasta i powiatu oraz mieszkańcami miało miejsce w budynku "Kinemy".
Z działalności Rady Miejskiej na uwagę zasługuje budowa robotniczego osiedla "Kowalowiec" , które stanowi obecnie dużą część miasta. Powstały także w tym czasie: cegielnia, rzeźnia, łaźnia, elektrownia, tabor miejski itp. W roku 1932 w Radomsku funkcjonowało 116 sklepów spożywczych i 21 piekarń. Na kilka lat przed wojną opracowany został i przyjęty perspektywiczny plan rozwoju miasta do roku 1970.
Wielkość inwestycji komunalnych uzależniona była od możliwości finansowych miasta. Tymczasem budżet z roku na rok był mniejszy. Gdy w 1928 roku sięgał prawie miliona złotych, to w 1934 mniej niż połowę tej sumy. Wzrastało natomiast zadłużenie Radomska, co było typowym zjawiskiem dla wszystkich miast w Polsce. W roku 1928 dług wynosił 230 tys. zł., tymczasem w 1934 r. już 625 tys. Z tych względów nie powiodły się próby rozwiązania najważniejszych spraw dla mieszkańców miasta, jak chociażby przeprowadzenie kanalizacji.
Ważnym problemem dla władz miejskich było szkolnictwo. W 1920 roku czynnych było 7 szkół powszechnych, ale ani jednej siedmioklasowej; w 1924 r. 9 szkół, w tym 4 o siedmiu oddziałach. W 1927 r. w wyniku połączenia małych szkół powstało 5 szkół siedmiooddziałowych. Radomszczańskie szkoły przyjmowały imiona znanych Polaków: Królowej Jadwigi, M. Konopnickiej, T. Kościuszki, St. Jachowicza, E. Plater, A. Mickiewicza, E. Orzeszkowej, Wł. Reymonta. Dla pracujących zorganizowano szkołę popołudniową. Warunki lokalowe szkół nie były najlepsze. Podjęto decyzję o wybudowaniu kosztem miasta szkoły im. J. Piłsudskiego. Ostatni etap budowy przerwała wojna. Pomimo czynionych wysiłków nie udało się osiągnąć pełnej powszechności nauczania. Główną przeszkodę stanowiły warunki bytowe rodzin robotniczych i bezrobotnych. Doraźna pomoc udzielana przez Magistrat i instytucje opieki społecznej chwilowo łagodziły problem, ale go nie rozwiązywały.
Przez okres dwudziestolecia międzywojennego, w poszczególnych jego latach czynne były następujące szkoły średnie: gimnazjum męskie St. Niemca, gimnazjum żeńskie J. Chomiczówny, gimnazjum koedukacyjne L. Weitraubówny oraz gimnazjum męskie im. F. Fabianiego prowadzone przez Towarzystwo im. F. Fabianiego. Ponadto czynna była koedukacyjna szkoła handlowa prowadzona przez Polską Macierz Szkolną. Rada Miejska finansowała działalność dokształcającą szkoły zawodowej.
Trudu uporania się z analfabetyzmem, obejmującym po 1918 r. 35% dorosłej ludności Radomska, podjęły się takie organizacje i instytucje jak: czytelnie Polskiej Macierzy Szkolnej, Związek Chrześcijańsko-Młodzieżowy, Uniwersytet Ludowy, Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego, a także Klub Robotniczy prowadzony przez Polską Partię Socjalistyczną.
Miasto było w tym okresie ośrodkiem życia kulturalnego, gdyż działały na jego terenie liczne organizacje społeczne: np. Związek Harcerstwa Polskiego, Związek Strzelecki. Powstały kluby sportowe: "Naprzód", "Korona", "Sparta", "Czarni", "Wilk". Działaność rozwijało Towarzystwo Śpiewacze im. Stanisława Moniuszki, którego statut został zarejestrowany 1 maja 1923 roku, natomiast publiczna prezentacja organizacji nastąpiła znacznie wcześniej, bo już w roku 1909.
Tradycje amatorskiego ruchu teatralnego z początków stulecia kontynuował teatr "Kinema", a w 1929 powstało Koło Teatralne "Scena". Ożywioną działalność prowadziło założone w 1921 roku Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół".
Wśród 25-tysięcznej ludności przedwojennego Radomska można było wyodrębnić trzy podstawowe grupy wyznaniowe: rzymsko-katolicką, ewangelicką i żydowską (ta ostatnia w zasadzie pokrywała się z grupą wyznaniową). Katolicy posiadali jedną parafię, do której obok mieszkańców Radomska należała ludność ze Stobiecka Miejskiego, Bartodziejów, Bogwidzów, Wymysłówka, Zakrzówka, Folwarków, Suchej Wsi, Sanik, Szczepocic, Borowa. Ewangelicy także posiadali rozległą parafię przynależną do kościoła wybudowanego w 1925 roku w stylu neogotyckim przy ul. Reymonta (po wojnie kościół został rozebrany). Do Żydów należała synagoga wybudowana w 1908 roku (zburzona podczas II wojny światowej). W początkach lat 20-tych rozebrana została cerkiew prawosławna zniszczona podczas I wojny.
W dwudziestoleciu międzywojennym w Radomsku powstała także lokalna prasa, a poszczególne pisma były najczęściej organami prasowymi partii politycznych. Od 1920 roku do 1939 roku wychodziła "Gazeta Radomskowska" – tygodnik o charakterze polityczno – społeczno – ekonomicznym.
Pierwszą gazetą wydawaną wówczas w Radomsku była "Strażnica". Na prasowym rynku radomszczańskim ukazywały się także: "Prawda Radomskowska", "Gazeta dla Wszystkich", "Wolny Głos", "Słowo Radomszczańskie","Głos Robotniczy". Niektóre gazety wychodziły przez kilka lat, inne przez kilka miesięcy, pojawiały się także tzw. jednodniówki.
Radomsko było członkiem Związku Miast - organizacji powstałej jeszcze przed odzyskaniem niepodległości.
Stanowisko burmistrza w okresie międzywojennym zajmowali kolejno:
Walenty Starostecki (1919-1922),
Jan Szwedowski (1922-1925),
Marian Niewiarowski (1925-1928),
Antoni Pajdak (1928-1930),
Lucjan Kwaśniewski (1935-1939).
W latach 1931-1939 władza w mieście spoczywała w rękach komisarzy rządowych, którymi byli:
Paweł Winiewicz (1931-1933),
Władysław Landecki (1933-1935).
Od 1937 roku w życiu miasta pojawiła się problematyka związana z przygotowaniem do nadchodzącej wojny. Powołany został komitet obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej. Organizowano drużyny sanitarne i przeciwpożarowe. Na murach budynków i słupach ogłoszeniowych coraz częściej widniały plakaty zawierające instrukcje i zarządzenia powszechnej samoobrony. Odbywały się także wiece protestacyjne, jako odpowiedź na żądania niemieckie pod adresem Polski.
II wojna światowa (1939-1945)
Wybuch II wojny światowej stał się dla radomszczan faktem wraz z pierwszymi bombami, które spadły na miasto 1 września 1939 roku rano.
Naloty powtórzyły się w dniach następnych zmieniając centrum w ruinę. Już 3 września Radomsko zostało zajęte przez Niemców i rozpoczęły urzędowanie władze okupacyjne.
Miasto przydzielono do Generalnej Guberni. Okupant przejął pod swój zarząd większe zakłady przemysłowe przestawiając produkcję na cele wojenne (np. Thonet – Mundus rozpoczął produkcję drewnianych części do karabinów). Zlikwidowano polskie instytucje kulturalne i oświatowe, zakazano działalności organizacji społecznych. Wszystko należało odtąd do wroga, wszystko podporządkowano celom wojny.
4 września 1939 roku hitlerowcy rozstrzelali kilkanaście osób na Folwarkach, Bartodziejach oraz w Stobiecku Miejskim.
W roku 1941 aresztowanych zostało w Radomsku 151 osób. Egzekucje były dokonywane na tzw. Kopcu (pierwsza 3 maja 1944 r., druga 23 czerwca 1944 r.) w Radomsku oraz w pobliskich miejscowościach: na Wygodzie, w Dmeninie, Pławnie, Strzałkowie. Dla zastraszenia ludności stosowano publiczne egzekucje.
Barbarzyńskiemu wyniszczeniu uległa przede wszystkim ludność żydowska. Getto zostało utworzone już 20 grudnia 1939 roku, zamknięto w nim Żydów z Radomska oraz pobliskich miejscowości. Swoim zasięgiem terytorialnym obejmowało ulice: Radomską (Przedborską), Fabianiego, Stodolną, Wąwozową, Rolną, Joselewicza, Szpitalną (Wyszyńskiego) i Mickiewicza.
Między 10 a 12 października 1942 r. wywieziono do obozu koncentracyjnego w Treblince około 7 tys. mieszkańców radomszczańskiego getta, a miejscowy kirkut stał się miejscem masowych zbrodni.
Społeczeństwo Radomska wykazywało podczas okupacji postawę patriotyczną, wrogą wobec agresora. Stosowano wszelkie formy walki z okupantem - od biernego oporu przeciw zarządzeniom władz niemieckich, poprzez sabotowanie pracy w fabrykach i na kolei po gromadzenie broni, tworzenie i popieranie oddziałów zbrojnych, prowadzenie walki partyzanckiej. Ruch oporu Radomska nie występował jako siła jednolicie zorganizowana. Podzielony na kilka różniących się odłamów politycznych, miał wspólny cel - walkę z wrogiem o niepodległość kraju.
Swój udział w walce z okupantem hitlerowskim miały wszystkie siły polityczne i wojskowe: - 19 sierpnia i 20 września 1941 r. członkowie Związku Odwetu podłożyli 5 bomb na terenie fabryki "Thonet-Mundus". Straty szacowano na około 3 mln zł; w nocy z 27 na 28 maja 1943 r. patrole dywersyjne Armii Krajowej dokonały likwidacji 28 konfidentów gestapo; 27 lipca 1943 r. w wyniku wspólnej akcji Armii Krajowej i Gwardii Ludowej zniszczona została powiatowa zbiornica mleka w Radomsku; w nocy z 7 na 8 sierpnia 1943 r. oddział AK uwolnił więźniów z radomszczańskiego aresztu; 6 maja 1944 r. grupa partyzantów Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej przeprowadziła akcję na starostwo powiatowe; 26 grudnia 1944 r. żołnierze Armii Ludowej dokonali zamachu na komendanta posterunku żandarmerii niemieckiej. Podobnych przykładów było dużo więcej.
Miasto słynęło z walki z wrogiem, który nadał mu nazwę Banditenstadt. Najsilniejszą organiacją walczącą z hitlerowcami była jednak Armia Krajowa, której oddziałami dowodził Stanisław Sojczyński "Warszyc". W 1942 roku został on zastępcą komendanta AK i szefem Kedywu AK w powiecie. Ze swoim oddziałem partyzanckim Sojczyński zasłynął akcją przeprowadzoną w nocy z 7 na 8 sierpnia 1943 roku uwalniając więźniów z aresztu Gestapo w Radomsku.
Równocześnie z walką zbrojną prowadzona była walka o polską oświatę i kulturę oraz o utrzymywanie i wzbogacanie narodowych wartości. Bohaterami tej walki byli przede wszystkim nauczyciele. Władze okupacyjne pozamykały szkoły średnie, a w szkołach podstawowych zabroniły nauczania historii i geografii Polski. Niszczyły polskie księgozbiory. Tylko w jednej ze szkół radomszczańskich zdewastowano 580 tomów z biblioteki uczniowskiej i 200 z nauczycielskiej.
W marcu 1940 r., w ramach tzw. akcji A-B, wymierzonej przeciwko inteligencji, aresztowano i wywieziono z Radomska do obozów koncentracyjnych 53 osoby. Nie zahamowało to jednak konspiracyjnej pracy oświatowej. Już pod koniec 1939 r. w mieście i powiecie rozpoczęto tajne nauczanie. Powstało ono samorzutnie - narodziło się z inicjatywy nauczycieli, szczególnie działaczy Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz rodziców. Na początku 1940 r. powstała Tajna Organizacja Nauczycielska, obejmująca swą działalnością szkolnictwo podstawowe, średnie ogólnokształcące i zawodowe oraz oświatę dorosłych. Efektem pracy kompletów tajnego nauczania było otrzymanie w roku 1943 świadectwa dojrzałości przez 30 maturzystów. W tajnym nauczaniu pracowało w Radomsku i powiecie ponad 190 nauczycieli, w tym ponad 80 na szczeblu szkolnictwa średniego.
Wśród cichych bohaterów radomszczańskiej konspiracji nieocenioną rolę odegrały kobiety, często bezimienne, o zapomnianych dziś nazwiskach. Pełniły one funkcje łączniczek, kolporterek konspiracyjnej bibuły, szyły odzież dla partyzantów, donosiły żywność, opatrywały rannych.
Chlubnie zapisała się młodzież harcerska Szarych Szeregów - organizacji, którą powołano w Radomsku na przełomie roku 1939/1940. Miejscowy hufiec ("Rój") przyjął nazwę "Metal". W 1944 roku liczył on 187 osób, w tym 19 instruktorów, 32 członków "Grup Szturmowych" (od 18 lat), 66 członków "Bojowych Szkół" (od 14 do 17 lat) oraz 70 "Zawiszaków" - najmłodszych wiekiem harcerzy (od 12 do 14 lat). Członkowie Szarych Szeregów brali udział w małym sabotażu, w obserwacji okupanta i dostarczaniu informacji wywiadowi AK, czynni byli w akcji "N". Ogromną wagę przykładano do pracy wychowawczej w duchu patriotycznym. Najstarsi wiekiem przechodzili szkolenie wojskowe.
Wkroczenie do Radomska Armii Czerwonej, a tym samym wyzwolenie miasta spod okupacji hitlerowskiej nastąpiło 16 stycznia 1945 roku. W raporcie o sytuacji miasta na dzień 22 stycznia 1945 r. napisanym przez szefa Zarządu Politycznego I Frontu Ukraińskiego można przeczytać m. in.: "Miasto nie ucierpiało od strzału, paniczna ucieczka Niemców uniemożliwiła im zburzenie budynków i przedsiębiorstw nawet gdzie były miny (fabryka "Metalurgii", budynek żandarmerii). Nie udało się również wywieźć do Niemiec urządzeń fabryk i przedsiębiorstw".
Historia po II wojnie światowej i dzień dzisiejszy
Okres II wojny światowej zahamował rozwój miasta we wszystkich dziedzinach. Bilans strat poniesionych przez radomszczan podczas okupacji był tragiczny. Liczba mieszkańców zmniejszyła się o około 8 tys. i pod koniec 1944 roku wynosiła 18 364.
Po przejściu przez Radomsko oddziałów Armii Czerwonej i objęciu władzy przez nowe siły polityczne ropoczęły się liczne aresztowania żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej. Nie godząc się z istniejącą sytuacją i z zależnością od komunistycznego ZSRR Stanisław Sojczyński i jego podkomendni, którzy wcześniej walczyli z hitlerowcami znów powrócili do walki. Warszyc utworzył największą podziemną organizację – Konspiracyjne Wojsko Polskie, które podjęło walkę z terrorem organów bezpieczeństwa, a którego Komenda główna zlokalizowana była w Radomsku. Kapitan Sojczyński "Warszyc" i jego żołnierze zostali aresztowani i po ciężkich torturach w 1947 roku wykonano na nich wyrok śmierci. Do dziś nie ustalono, gdzie znajdują się ich groby.
Pod względem administracyjnym Radomsko po wojnie należało do województwa łódzkiego. Było największym powiatem w tym województwie, tak pod względem obszaru (1 560 km2), jak i liczby ludności (ok. 135 tys. w 1960 r.).
Lata powojenne zaznaczyły się rozbudową przemysłu, infrastruktury miejskiej oraz rozwojem społeczno-kulturalnym. Nastąpiło zwiększenie terytorium miasta; przyłączono podmiejskie obszary i powstały nowe dzielnice.
Demokratyczne przemiany ustrojowe w kraju pozwoliły na przeprowadzenie w czerwcu 1990 roku pierwszych po wojnie wyborów samorządowych (do rad gmin). Przejęcie bezpośredniego zarządzania sprawami miasta przez samorząd daje efekty. Rozwijają się placówki kulturalne i sportowe, prężnie działają organizacje pozarządowe, mieszkańcy chętnie angażują się w działalność lokalną i biorą udział w życiu Radomska. Miasto zyskuje na wyglądzie, staje się przyjazne dla swoich mieszkańców i otwarte dla gości oraz inwestorów. W 1999 roku, po kolejnej reformie administracyjnej, Radomsko stało się siedzibą władz powiatowych i weszło w skład województwa łódzkiego.
Prezydenci miasta Radomsko po 1990 roku:
Mieczysław Pawłowski (1990 – 1994)
Jerzy Słowiński (1994 – 2006)
Anna Milczanowska (2006 - 2015)
dr Jarosław Ferenc (2016 - obecnie)
Rejestr Instytucji Kultury
Rejestr Instytucji Kultury, dla których organizatorem jest Gmina Miasto Radomsko o statusie miejskim prowadzony jest na podstawieart. 14 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 862)oraz zgodnie z rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu prowadzenia i udostępniania rejestru instytucji kultury (Dz. U. z 2012 r. poz. 189).
A. Sposób prowadzenia REJESTRU INSTUTCJI KULTURY (undefinedotwiera się w nowym oknie) dla których organizatorem jest Gmina Miasto Radomsko o statusie miejskim:
1. Rejestr instytucji kultury jest prowadzony w postaci elektronicznej.
2. Niezależnie od prowadzonego rejestru, dla każdej instytucji zakłada się i prowadzi oddzielnie elektroniczną księgę rejestrową.
3. Zmiany wpisu w rejestrze dokonuje się z urzędu albo na wniosek dyrektora instytucji kultury lub osoby przez niego upoważnionej.
4. Wniosek o dokonanie zmiany wpisu w rejestrze składa się w postaci papierowej, w jednym egzemplarzu albo w postaci elektronicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz. U. Z 2017r., poz. 570)
5. Do wniosku dołącza się dokumenty stanowiące podstawę dokonania zmiany wpisu w rejestrze.
B. Sposób udostępniania danych zawartych w REJESTRZE INSTYTUCJI KULTURY, dla których organizatorem jest Gmina Miasto Radomsko o statusie miejskim:
1. Rejestr Instytucji Kultury prowadzi Wydział Edukacji i Kultury Urzędu Miasta Radomsko, ul. Tysiąclecia 5, 97-500 Radomsko,tel.44 685 45 00, 44 685 44 54.
2. Zgodnie z § 10 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 stycznia 2012 r. w sprawie sposobu prowadzenia i udostępniania rejestru instytucji kultury: - informację o rejestrze, rejestr oraz sposób udostępniania danych w nim zawartych zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie organizatora, tj. w Biuletynie Informacja Publicznej Urzędu Miasta Radomsko - dane zawarte w rejestrze udostępnia się poprzez:
1) otwarty dostęp do zawartości rejestru, 2) wydanie odpisu z rejestru albo księgi rejestrowej, - udostępnianie danych zawartych w rejestrze w formie, otwartego dostępu do zawartości rejestru, jest bezpłatne i odbywa się poprzez stronę Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miasta Radomsko - każdy ma prawo przeglądać w godzinach urzędowych akta rejestrowe oraz księgi rejestrowe instytucji kultury w siedzibie organizatora tj. w siedzibie Wydziału Edukacji i Kultury, Urząd Miasta Radomsko ul. Tysiąclecia 5, pokój 216 - organizator prowadzący rejestr instytucji kultury wydaje urzędowo poświadczony odpis pełny lub skrócony każdemu, kto zwróci się z wnioskiem o jego wydanie: - odpis pełny (zawiera treść wszystkich wpisów dokonanych w księdze rejestrowej), - odpis skrócony (zawiera treść aktualnych wpisów dokonanych w rejestrze).
3. Wydanie urzędowo poświadczonego odpisu z rejestru albo księgi rejestrowej podlega opłacie skarbowej w wysokości 5 zł od każdej pełnej lub zaczętej strony zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz.1827).
4. Wpłaty z tytułu opłaty skarbowej za wydanie poświadczonego odpisu z rejestru albo księgi rejestrowej po uprzednim uzgodnieniu formy odpisu i ilości stron należy dokonać na konto:
5. Do wniosku o wydanie poświadczonego odpisu z rejestru albo księgi rejestrowej należy dołączyć dowód wpłaty z tytułu opłaty skarbowej.
6. Szczegółowych informacji udziela: Wydział Edukacji i Kultury Urzędu Miasta Radomsko, ul. Tysiąclecia 5, 97-500 Radomsko,tel.44 685 45 00, 44 685 44 54.